به گزارش دنیای نفت و قیر، شانگهای موفق شده است نخستین انتقال موفق دی‌اکسید کربن (CO₂) از یک کشتی به کشتی دیگر را در آب‌های آزاد به انجام برساند—دستاوردی مهم در مسیر توسعه پایدار صنعت دریانوردی. این موفقیت نه‌تنها افق‌های جدیدی را در مسیر کاهش کربن در حمل‌ونقل دریایی گشوده، بلکه انتشار گازهای گلخانه‌ای در کشتی‌ها را از یک پسماند مزاحم به منبعی با ارزش اقتصادی تبدیل کرده است. این عملیات با مشارکت دو کشتی انجام شد: EVER TOP با پرچم پاناما، و کشتی دریافت‌کننده CO₂ به نام Dejin، که در نزدیکی پایانه شنگ‌دونگ در بندر آب‌عمیق یانگ‌شن لنگر انداخته بودند. این ابتکار، استانداردی نوین در حمل‌ونقل دریایی سبز ایجاد کرده و افقی نو برای مدیریت کربن در این صنعت ترسیم می‌کند.
بازتعریف مدیریت انتشار در دریا
این انتقال پیشگامانه، نتیجه‌ی تلاش‌های مداوم در به‌کارگیری فناوری‌های جذب کربن در بخش دریایی است. پس از آنکه همین کشتی پیش‌تر موفق به انجام نخستین تخلیه دی‌اکسید کربن از کشتی به خشکی با استفاده از سیستم مشابهی شد، عملیات اخیر با بهره‌گیری از روش به‌روز شده‌ی تخلیه در میانه دریا انجام شد. در قلب این پروژه، سیستم جذب و ذخیره کربن درون‌کشتی (OCCS) قرار دارد—فناوری‌ای که توسط مؤسسه تحقیقات موتور دیزل دریایی شانگهای توسعه یافته است. این سامانه توانایی جذب بیش از ۸۰ درصد از گاز CO₂ منتشر شده با خلوصی نزدیک به ۹۹.۹ درصد را دارد و راهکاری کارآمد و مقرون‌به‌صرفه ارائه می‌دهد.
در مقایسه با جایگزینی سوخت کشتی‌ها با متانول یا آمونیاک، که نیاز به سرمایه‌گذاری بسیار بالایی دارند، نصب این سامانه حدود ۱۰ میلیون دلار هزینه دارد که بسیار اقتصادی‌تر است. بنا بر گفته دو مینگ‌سای، مدیر پروژه، انتقال CO₂ از یک کشتی به کشتی دیگر در میانه دریا، نه‌تنها ارزان‌تر از حمل‌ونقل زمینی است، بلکه محدودیت‌های لجستیکی آن را نیز برطرف می‌کند. با این روش، یک کشتی حامل CO₂ می‌تواند جایگزین صدها کامیون تانکری معمولی شود و از نظر ظرفیت و بهره‌وری عملکرد بهتری ارائه دهد.
دی‌اکسید کربن به‌عنوان منبع اقتصادی
این مدل عملیاتی، علاوه‌بر مزایای زیست‌محیطی، مشوق‌های اقتصادی نیز به همراه دارد. دی‌اکسید کربن جذب‌شده می‌تواند برای مصارف صنعتی به فروش برسد و هر کشتی به‌طور بالقوه تا ۸ میلیون دلار در سال درآمدزایی داشته باشد. با این حال، موانع زیرساختی در گذشته مانع بهره‌برداری کامل از این پتانسیل شده بودند، به‌ویژه زمانی‌که کشتی‌های بزرگ نمی‌توانستند به بنادر کوچک‌تر در نزدیکی خریداران صنعتی دسترسی پیدا کنند. اما انتقال بین‌کشتی‌ها در نقاط لنگرگیری یا مسیرهای امن دریایی، امکان توزیع CO₂ به کشتی‌های کوچک‌تر و انتقال آن‌ها به پایانه‌های تخلیه تخصصی را فراهم می‌کند و این خلأ زیرساختی را برطرف می‌سازد.
این انعطاف‌پذیری عملیاتی باعث شده است که شانگهای بتواند یک زنجیره کامل برای مدیریت کربن دریایی ایجاد کند و جایگاه خود را به‌عنوان یکی از پیشگامان جهانی در کاهش انتشار کربن از حمل‌ونقل دریایی تثبیت نماید. با توجه به قوانین جدید سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO) که الزاماتی سخت‌گیرانه‌تر را در خصوص انتشار گازهای گلخانه‌ای اعمال می‌کند، این نوآوری‌ها گزینه‌هایی مقرون‌به‌صرفه برای جایگزینی سوخت‌ها فراهم کرده و عمر عملیاتی کشتی‌ها را نیز افزایش می‌دهند.
پیامدهای گسترده برای صنعت دریایی
با توجه به اینکه صنعت حمل‌ونقل دریایی حدود ۳ درصد از انتشار جهانی CO₂—یعنی نزدیک به یک میلیارد تن در سال—را به خود اختصاص داده، فشارها برای کاهش این میزان روز‌به‌روز بیشتر می‌شود. به‌کارگیری فناوری‌هایی مانند OCCS نه‌تنها از نظر زیست‌محیطی سودمند است، بلکه بازدهی اقتصادی قابل‌توجهی دارد و برای مالکان و اپراتورهای کشتی‌ها به گزینه‌ای استراتژیک تبدیل شده است.
در حال حاضر، متخصصان این پروژه در گروه کاری تازه‌تأسیس IMO مشارکت دارند تا دستورالعمل‌های جهانی برای جذب کربن در عملیات دریایی تدوین کنند. موفقیت این مدل نشان می‌دهد که این فناوری‌ها به‌زودی می‌توانند به بخش جدایی‌ناپذیری از طراحی و به‌روزرسانی کشتی‌ها تبدیل شوند.
گشایش افق‌های سبز در حمل‌ونقل دریایی
پیشرفت شانگهای در اجرای پروژه انتقال CO₂ میان کشتی‌ها، سرآغازی برای دورانی نو در نوآوری دریایی به‌شمار می‌رود—دورانی که در آن، مسئولیت‌پذیری زیست‌محیطی با منافع اقتصادی هم‌راستا می‌شود. این پروژه، ضمن اثبات قابلیت عملی جذب کربن درون‌کشتی و انتقال انعطاف‌پذیر آن در دریا، فراتر از یک موفقیت فناورانه، نقشه راهی برای تحولات آینده ارائه می‌کند.
جامعه جهانی دریایی اکنون با دقت به این دستاورد می‌نگرد و بسیاری از فعالان این صنعت، در حال بررسی امکان‌پذیری اجرای مدل مشابه هستند. با افزایش شتاب جهانی در حرکت به‌سوی پایداری، این نوآوری پرسش‌هایی کلیدی درباره مقیاس‌پذیری، پذیرش جهانی و زمان‌بندی تحول صنعت مطرح می‌سازد. در صورت فراگیر شدن، این رویکرد می‌تواند تعریفی تازه از مدیریت کربن در آب‌های بین‌المللی ارائه داده و عصری نوین برای عملیات دریایی دوستدار محیط زیست رقم بزند.
