دنیای نفت و قیر: صنعت دریانوردی در نقطه عطفی قرار دارد که میان سنت‌های قدیمی و پیشرفتهای نوآورانه قرار گرفته است. در سال ۲۰۲۵، مالکان کشتی‌ها، اپراتورها و مدیران با چشم‌اندازی پر از چالش‌ها و فرصت‌های جدید روبه‌رو هستند. از به‌کارگیری فناوری‌های پیشرفته گرفته تا تطابق با مقررات سختگیرانه زیست‌محیطی، پیشتازی در این صنعت از هر زمان دیگری مهم‌تر شده است. در ادامه به برجسته‌ترین روندهای دریانوردی در سال جاری می‌پردازیم.
۱. شتاب گرفتن تحول دیجیتال
پذیرش فناوری‌های دیجیتال به سرعت در حال تغییر مدیریت ناوگان‌ها است. در سال ۲۰۲۵، صنعت دریانوردی به طور فزاینده‌ای از ابزارهایی مانند اینترنت اشیا (IoT)، هوش مصنوعی (AI) و بلاکچین برای بهبود عملیات و تصمیم‌گیری بهره می‌گیرد.
•یکپارچه‌سازی اینترنت اشیا: کشتی‌ها به حسگرهای پیشرفتهای مجهز شده‌اند که اطلاعات لحظه‌ای درباره مصرف سوخت، نیازهای تعمیر و شرایط بار ارائه می‌دهند. این اطلاعات به نگهداری پیشگیرانه و کاهش تأخیرها کمک می‌کند.
•بهینه‌سازی با هوش مصنوعی: الگوریتم‌های پیشرفته برای بهبود مسیرها، کاهش مصرف سوخت و ارتقای ایمنی به کار گرفته می‌شوند.
•بلاکچین برای شفافیت: این فناوری برای تضمین شفافیت، امنیت و کاهش تقلب در فرآیندهای تأمین و زنجیره تأمین مورد استفاده قرار می‌گیرد.
شرکت‌هایی که این فناوری‌ها را به‌خوبی به کار می‌گیرند، صرفه‌جویی‌های چشمگیری در هزینه‌ها و مزیت‌های رقابتی قابل توجهی به دست می‌آورند. پژوهشی از شرکت Wärtsilä Marine Business نشان داده است که حدود ۶۶ درصد از شرکت‌های کشتیرانی تحول دیجیتال خود را آغاز کرده‌اند و ۶۹ درصد در حال بررسی راه‌حل‌های دیجیتال جدید هستند.
۲. تمرکز بیشتر بر مقررات زیست‌محیطی
با سخت‌تر شدن اهداف پایداری جهانی، فشارها بر اپراتورهای دریایی برای تطابق با قوانین زیست‌محیطی جدید افزایش یافته است. استراتژی کاهش گازهای گلخانه‌ای سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO) اهداف سختگیرانه‌ای را برای کاهش انتشار تا سال ۲۰۳۰ تعیین کرده است که در سال ۲۰۲۵ به یکی از اولویت‌های اصلی تبدیل شده است.
•جستجوی سوخت‌های جایگزین: گزینه‌های پاک‌تر مانند گاز طبیعی مایع (LNG)، سوخت‌های زیستی و هیدروژن در حال رشد هستند، زیرا صنعت به سوی عملیات کم‌کربن حرکت می‌کند.
•نوآوری‌های صرفه‌جویی انرژی: فناوری‌هایی مانند نیروی کمکی باد و سیستم‌های روان‌کاری هوا در حال آزمایش و پذیرش هستند.
•سرمایه‌گذاری در برنامه‌های جبران کربن: بسیاری از شرکت‌ها برای رعایت الزامات فوری قانونی، در برنامه‌های جبران کربن مشارکت می‌کنند.
به عنوان مثال، یک شرکت حمل‌ونقل فرانسوی اعلام کرده که با بازنگری در روش‌های نگهداری دارایی‌ها، توانسته است مصرف سوخت را به شکل قابل توجهی کاهش دهد و سالانه ۶۰,۰۰۰ تن دی‌اکسیدکربن کمتر تولید کند.
۳. امنیت سایبری به اولویت استراتژیک تبدیل می‌شود
با دیجیتالی‌تر شدن عملیات دریایی، تهدیدات سایبری پیچیده‌تر و فراگیرتر شده‌اند. در سال ۲۰۲۵، حفاظت از سیستم‌های حیاتی و داده‌ها به یکی از اولویت‌های اصلی تبدیل شده است.
•اقدامات پیشرفته امنیت سایبری: شرکت‌ها در حال سرمایه‌گذاری در نرم‌افزارهای ایمن و آموزش کارکنان خود در زمینه فناوری اطلاعات هستند تا ریسک‌ها را کاهش دهند.
•تبعیت از استانداردهای IMO: رعایت دستورالعمل‌های امنیت سایبری IMO (MSC-FAL.1/Circ.3) برای حفظ ایمنی عملیات ضروری است.
یک نظرسنجی که در اواخر سال ۲۰۲۴ انجام شد، نشان داد ۳۱ درصد از متخصصان دریایی در یک سال گذشته دست‌کم یک حمله سایبری را تجربه کرده‌اند، که این میزان نسبت به ۱۷ درصد در پنج سال قبل افزایش قابل توجهی داشته است. همچنین در سال ۲۰۲۳، حملات سایبری در این صنعت به طور میانگین حدود ۳.۲ میلیون دلار هزینه در پی داشته است.
۴. توجه به رفاه و آموزش پیشرفته خدمههمه‌گیری کووید-۱۹ توجه بیشتری را به اهمیت رفاه خدمه جلب کرد و این روند در سال ۲۰۲۵ نیز ادامه دارد. شرکت‌های کشتیرانی در حال تمرکز بر جذب و حفظ کارکنان ماهر هستند.
•ارتقای شرایط زندگی: امکانات بهتر در کشتی‌ها و برنامه‌های حمایت از سلامت روان به استاندارد تبدیل شده‌اند.
•روش‌های نوین آموزشی: ابزارهای پیشرفتهای مانند واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR) برای ارائه آموزش‌های مؤثرتر و جذاب‌تر به خدمه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
۵. رشد حمل‌ونقل خودکار
اگرچه کشتی‌های کاملاً خودکار هنوز چشم‌اندازی برای آینده هستند، اما خودکارسازی همچنان صنعت دریانوردی را در سال ۲۰۲۵ متحول می‌کند.
•راه‌حل‌های نیمه‌خودکار: سیستم‌های ناوبری خودکار و فناوری‌های نظارت از راه دور به ویژگی‌های استاندارد کشتی‌های مدرن تبدیل شده‌اند.
•توسعه قوانین: مقامات در حال تدوین چارچوب‌هایی برای مدیریت عملیات خودکار هستند تا ایمنی و رعایت استانداردهای بین‌المللی تضمین شود.
۶. تقویت تاب‌آوری زنجیره تأمیناختلالات اخیر در زنجیره‌های تأمین جهانی ضعف‌های موجود را آشکار کرده و شرکت‌های دریایی را به اولویت دادن به تاب‌آوری در عملیات خود سوق داده است.
•تنوع‌بخشی به عملیات بندری: شرکت‌ها با کاهش وابستگی به یک بندر خاص، مسیرهای جدیدی برای پهلوگیری انتخاب می‌کنند.
•استفاده از بنادر هوشمند: بنادر با بهره‌گیری از فناوری‌هایی مانند IoT، هوش مصنوعی و خودکارسازی، فرآیندهای بارگیری را بهینه و تأخیرها را کاهش می‌دهند.
آماده‌سازی برای آیندهصنعت دریانوردی با سرعتی بی‌سابقه در حال تحول است؛ تحولی که با پیشرفتهای فناوری، تغییرات قانونی و نیاز به پایداری هدایت می‌شود. سازمان‌هایی که این روندها را به‌موقع بپذیرند، بهتر می‌توانند با چالش‌ها مقابله کرده و از فرصت‌های جدید بهره ببرند.تمرکز بر تحول دیجیتال، تطابق با مقررات، رفاه خدمه و نوآوری، به رهبران دریانوردی کمک می‌کند تا ناوگان‌های خود را در این صنعت پویا و در حال تغییر، رقابتی نگه دارند
