نشریه تخصصی صنعت قیر و عوامل وابسته

مجله WPB شماره ژانویه

شماره ژانویه مجله دنیای نفت و قیر

همکاران

گشایش فصل تازه‌ای در تجارت چین و اروپا از مسیر قطب شمال

به گزارش دنیای نفت و قیر، چین با تکمیل نخستین سفر یک کشتی باری از مسیر اقیانوس منجمد شمالی، نقطه عطفی در تجارت جهانی دریایی رقم زده است. این سفر که از سوی خبرگزاری رسمی Xinhua گزارش شده، تحولی چشمگیر در مسیرهای حمل‌ونقل جهانی به شمار می‌آید، زیرا مدت زمان انتقال کالاهای ارزشمندی چون خودروهای برقی و پنل‌های خورشیدی به بازارهای اروپا را به‌طور قابل‌توجهی کاهش می‌دهد.

کشتی Istanbul Bridge این سفر جسورانه را از بندر «ژوشان» در چین آغاز کرد و پس از روبه‌رو شدن با تأخیر کوتاهی به دلیل شرایط نامساعد آب‌وهوایی در نزدیکی سواحل نروژ، در بندر «فلیکس‌ستو» در بریتانیا پهلو گرفت. با وجود این تأخیر جزئی، سفر در حدود نیمی از زمانی که معمولاً برای عبور از کانال سوئز یا دماغه امیدنیک صرف می‌شود، به پایان رسید—دو مسیری که سال‌ها ستون اصلی تجارت جهانی محسوب می‌شوند.

مسیر تازه مورد استفاده، موسوم به مسیر شمالی دریایی، کاملاً در آب‌های قطب شمال و در محدوده اقتصادی انحصاری روسیه قرار دارد. این مسیر به‌دلیل کاهش پیوسته ضخامت یخ‌های قطبی که از پیامدهای تغییرات اقلیمی جهانی است، قابل‌کشتیرانی شده و اکنون پنجره‌ای فصلی برای فعالیت‌های تجاری فراهم کرده است؛ پنجره‌ای که می‌تواند ارتباطات سریع‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تری میان آسیا و اروپا ایجاد کند.

علاقه چین به بهره‌گیری از این مسیر شمالی، بخشی از استراتژی بلندمدت پکن برای تقویت پیوندهای تجاری با اتحادیه اروپا است؛ منطقه‌ای که در زمره بزرگ‌ترین بلوک‌های اقتصادی جهان قرار دارد. در شرایطی که پکن درگیر جنگ تجاری پرهزینه‌ای با ایالات متحده—بزرگ‌ترین بازار مصرفی دنیا—است، این کشور می‌کوشد با تنوع‌بخشی به مقاصد صادراتی خود، پویایی اقتصاد وابسته‌به‌صادراتش را حفظ کند.

بر پایه داده‌های گمرکی چین، صادرات به اروپا در یک دوره سالانه ۱۴ درصد افزایش یافته، در حالی که صادرات به ایالات متحده با افتی ۲۷ درصدی روبه‌رو بوده است. این تغییرات آماری بیانگر جابه‌جایی تدریجی تمرکز تجاری چین و تلاش آن برای یافتن مسیرهای دریایی جایگزین است.

در چهار دهه گذشته، قطب شمال حدود چهار برابر میانگین جهانی گرم‌تر شده است؛ پدیده‌ای که باعث کاهش چشمگیر یخ‌های دریایی شده و در عین نگرانی‌های زیست‌محیطی، فرصت‌هایی تازه برای کشتیرانی تجاری به‌وجود آورده است.

کشتی Istanbul Bridge که توسط شرکت چینی Sea Legend اداره می‌شود، در این سفر حدود چهار هزار کانتینر بار حمل کرده و قرار است در ادامه مسیر خود در بنادر آلمان، لهستان و هلند نیز پهلو بگیرد. با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که مسیر قطبی هنوز از نظر شرایط آب‌وهوایی و دریایی قابل پیش‌بینی نیست و مخاطراتی برای تداوم منظم این نوع سفرها وجود دارد.

با توجه به همکاری فزاینده چین و روسیه در آب‌های قطبی، این سفر پیشگامانه فراتر از یک آزمایش لجستیکی تلقی می‌شود؛ بلکه نمادی از جاه‌طلبی گسترده‌تر پکن برای بازطراحی مسیرهای تجارت جهانی و کاهش وابستگی به گذرگاه‌های سنتی مانند تنگه مالاکا است. موفقیت این مأموریت می‌تواند آغازگر دوره‌ای تازه در ناوبری قطبی باشد—دورانی که در آن ترکیب جاه‌طلبی اقتصادی و تغییرات ژئوپولیتیکی چهره شمال جهان را دگرگون می‌کند.