به گزارش دنیای نفت و قیر، شورای جهانی کشتیرانی (World Shipping Council – WSC) در قالب برنامه‌ای تحت عنوان برنامه ایمنی محموله‌ها از سامانه‌ای نوین مبتنی بر هوش مصنوعی رونمایی کرده است که هدف آن شناسایی کالاهای خطرناک اظهار نشده یا اشتباه اظهار شده در کانتینرهای حمل‌ونقل است. این ابتکار که با مشارکت شرکت‌هایی انجام می‌شود که بیش از ۷۰ درصد ظرفیت جهانی حمل کانتینری (TEU) را پوشش می‌دهند، گامی مهم در جهت کاهش حوادث دریایی و افزایش ایمنی خدمه، کشتی‌ها و محیط زیست محسوب می‌شود.
کالاهای اشتباه اظهار شده مدت‌هاست که به عنوان یکی از عوامل اصلی آتش‌سوزی‌های دریایی شناخته می‌شوند و بر اساس گزارش بررسی ایمنی و کشتیرانی ۲۰۲۵ شرکت Allianz، بیش از یک‌چهارم حوادث مرتبط با محموله‌ها ناشی از این موارد است. تحلیل این شرکت بیمه همچنین نشان داده که میزان آتش‌سوزی در دریاها به بالاترین سطح خود در بیش از یک دهه گذشته رسیده و چندین حادثه فاجعه‌بار اخیر بر این موضوع صحه می‌گذارد.
در یکی از این رخدادها، کشتی Marie Maersk در حالی که در نزدیکی سواحل آفریقا در حال حرکت بود، با دود برخاسته از یکی از کانتینرها روبه‌رو شد. خدمه موفق شدند آتش را مهار کنند، اما شرکت Maersk به دلیل هزینه‌های سنگین عملیات اطفا، وضعیت میانگین عمومی (General Average) را اعلام کرد. همچنین کشتی Wan Hai 503 بر اثر انفجار و آتش‌سوزی شدید، چهار نفر از خدمه خود را از دست داد و بخش عمده‌ای از آن در آتش سوخت. این حوادث بار دیگر ضرورت استفاده از فناوری‌های پیشرفته برای پیشگیری از خطرات مشابه را برجسته می‌کند.
جو کرامک (Joe Kramek)، رئیس و مدیرعامل شورای جهانی کشتیرانی، اظهار داشت: «صنعت دریایی شاهد حوادث دردناکی بوده است که در نتیجه اظهار نادرست محموله‌ها جان انسان‌ها را گرفته است. برنامه ایمنی محموله، شبکه ایمنی صنعت را با ترکیب فناوری‌های نظارتی مشترک، استانداردهای بازرسی یکسان و بازخوردهای میدانی تقویت می‌کند تا ریسک را به حداقل برساند.»
در قلب این برنامه، یک سامانه دیجیتالی غربالگری محموله قرار دارد که توسط فناوری پیشرفته اداره ملی باربری (National Cargo Bureau – NCB) پشتیبانی می‌شود. این سیستم با بهره‌گیری از هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، میلیون‌ها رزرو محموله را به‌صورت لحظه‌ای اسکن می‌کند و با استفاده از جستجوی کلمات کلیدی، تحلیل مسیرهای تجاری و الگوهای داده‌محور، خطرات بالقوه را شناسایی می‌کند. در صورت مشاهده موارد مشکوک، هشدارها توسط شرکت‌های حمل‌ونقل بررسی شده و در صورت نیاز، بازرسی فیزیکی هدفمند انجام می‌شود.
شورای جهانی کشتیرانی با تأکید بر اینکه مسئولیت اصلی اظهار صحیح کالاهای خطرناک همچنان بر عهده صاحبان محموله است، اعلام کرد که این برنامه استانداردهای بازرسی مشترک و یک سامانه بازخورد از رویدادهای واقعی را نیز شامل می‌شود تا تجربه‌های میدانی به بهبود ایمنی آینده کمک کند.
بر اساس تحلیل اخیر این شورا، بیش از ۱۱ درصد از کانتینرهای بازرسی‌شده در سال ۲۰۲۴ دارای نواقصی از جمله اظهار نادرست کالاهای خطرناک، مستندات اشتباه یا بسته‌بندی نامناسب بوده‌اند که نسبت به سال گذشته افزایش جزئی اما قابل توجهی را نشان می‌دهد.
شورای جهانی کشتیرانی معتقد است با به‌کارگیری نظارت مبتنی بر هوش مصنوعی می‌توان از بسیاری از حوادث جلوگیری کرد و از جان خدمه، کشتی‌ها، سایر محموله‌ها و محیط زیست محافظت نمود. این رویکرد، همانند برنامه‌های آموزشی پیشین برای آگاهی از خطرات ریزش کانتینرها و نوسانات پارامتریک، گامی اساسی در جهت ایمن‌تر و پایدارتر کردن کشتیرانی جهانی محسوب می‌شود.
در پایان، اجرای سامانه غربالگری مبتنی بر هوش مصنوعی توسط شورای جهانی کشتیرانی، نقطه عطفی در مسیر ارتقای ایمنی دریایی است. این اقدام با تکیه بر فناوری، شفافیت و همکاری بین‌المللی، صنعت حمل‌ونقل را در موقعیتی قرار می‌دهد که بتواند خطرات ناشی از کالاهای خطرناک را به‌طور چشمگیری کاهش دهد و امنیت دریاها را برای انسان و محیط زیست تضمین کند.
