به گزارش دنیای نفت و قیر، تنش‌های نظامی اخیر میان ایران و اسرائیل، شوک‌های قابل توجهی را به صنعت حمل‌ونقل دریایی جهان وارد کرد. درگیری میان این دو قدرت تأثیرگذار در خاورمیانه، نگرانی‌هایی را در مورد امنیت و استمرار تجارت دریایی، به‌ویژه در تنگه هرمز، یکی از مسیرهای راهبردی انتقال انرژی جهان، به وجود آورد. هرچند درگیری با آتش‌بس متوقف شد، پیامدهای فوری و بالقوه آن، آسیب‌پذیری‌های موجود در شبکه‌های حمل‌ونقل، سیستم‌های بیمه دریایی و نرخ‌های کرایه را در سطح بین‌المللی برجسته کرد.
افزایش آنی نرخ‌های بیمه و هزینه‌های حمل
در اوج درگیری، هزینه‌های حمل‌ونقل و بیمه کشتی‌ها در خلیج فارس به‌طور چشمگیری افزایش یافت. شرکت‌های بیمه‌گر، حق بیمه ریسک جنگی را به میزان قابل‌توجهی بالا بردند و پوشش بیمه برای نفت‌کش‌ها به محدوده‌ای بین ۰/۳۵ تا ۰/۴۵ درصد از ارزش کشتی رسید؛ عددی به‌مراتب بالاتر از دوران صلح. شرکت‌های کشتیرانی در واکنش به این شرایط، برخی از سفرهای خود را به تعویق انداختند یا مسیرهای جایگزین را انتخاب کردند. نرخ اجاره روزانه نفت‌کش‌های بزرگ در برخی موارد بیش از دو برابر شد که نشان‌دهنده محیط پرریسک و اختلالات عملیاتی بود.
باز بودن تنگه هرمز: تصمیمی حیاتی برای ثبات
با وجود نگرانی‌های گسترده جهانی، ایران تصمیم گرفت تنگه هرمز را مسدود نکند. این مسیر حیاتی که نزدیک به یک‌پنجم تجارت جهانی نفت از آن عبور می‌کند، نقش مهمی در جلوگیری از بحران گسترده‌تر لجستیکی ایفا کرد. تحلیلگران معتقدند که این تصمیم راهبردی تحت تأثیر فشارهای دیپلماتیک شرکای تجاری و ترس از واکنش تلافی‌جویانه قدرت‌های جهانی اتخاذ شده است. باز ماندن تنگه هرمز، امکان ادامه انتقال انرژی و جلوگیری از اختلال در زنجیره تأمین جهانی را فراهم ساخت.
بازسازی تدریجی بازار بیمه
در پی پایان درگیری، شرکت‌های بیمه شروع به کاهش نرخ‌های ریسک جنگی کردند. گرچه این نرخ‌ها همچنان بالاتر از سطح معمول باقی ماند، اما با افزایش اطمینان بازار، کاهش تدریجی آن‌ها آغاز شد. ورود شرکت‌های جدید به بازار بیمه منطقه باعث افزایش ظرفیت بیمه‌گری شد. به گفته کارشناسان صنعت، این واکنش سریع، امکان ادامه پوشش بیمه را حتی در شرایط نامطمئن فراهم کرد و انعطاف‌پذیری نظام بیمه دریایی در مواجهه با تنش‌های ژئوپلیتیکی را به‌خوبی نشان داد.
بازگشت نرخ‌های حمل به وضعیت عادی
با کاهش تنش‌ها، نرخ‌های حمل‌ونقل روند نزولی به خود گرفت. کشتی‌هایی که در جریان درگیری معطل مانده بودند، به مسیر خود بازگشتند و هزینه‌های حمل در مسیرهای عبوری از خلیج فارس به حالت عادی نزدیک شدند. شرکت‌های کشتیرانی، فعالیت کامل خود در این منطقه را از سر گرفتند و به‌تدریج اعتماد نسبت به ثبات در عملیات دریایی افزایش یافت. این بازیابی سریع، توانمندی صنعت حمل‌ونقل در مواجهه با شوک‌های سیاسی را اثبات کرد؛ به‌ویژه هنگامی که مسیرهای حیاتی مانند هرمز فعال باقی بمانند.
پیامدهای بلندمدت و تغییرات راهبردی
گرچه این تنش تأثیر ساختاری عمیقی بر جریان‌های حمل‌ونقل نداشت، اما نقاط ضعف زیرساخت‌های حمل‌ونقل دریایی جهان را آشکار ساخت. کارشناسان بر لزوم توسعه مسیرهای تجاری جایگزین در خارج از مناطق پرریسک و ایجاد پایانه‌های صادراتی متنوع تأکید دارند. پیش‌بینی می‌شود که مسیرهای دارای ریسک ژئوپلیتیکی حتی در دوران آرامش نیز با نرخ‌های بیمه بالاتری مواجه باشند. با این حال، در غیاب تنش‌های جدید، تجارت دریایی به وضعیت متعادل‌تری بازگشته است.
جمع‌بندی
درگیری میان ایران و اسرائیل، نمونه‌ای بارز از اثرگذاری فوری بحران‌های منطقه‌ای بر تجارت جهانی بود. گرچه این حادثه باعث نوسان در بازار بیمه و افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل شد، اما باز ماندن تنگه هرمز و تلاش‌های دیپلماتیک برای کاهش تنش، مانع از بروز بحران پایدار در کشتیرانی شد. این رویداد بار دیگر اهمیت آمادگی در برابر ریسک‌های ژئوپلیتیکی و سرمایه‌گذاری در امنیت دریایی برای حفاظت از جریان تجارت جهانی را یادآوری می‌کند.
