نشریه تخصصی صنعت قیر و عوامل وابسته

مجله WPB شماره ژانویه

شماره ژانویه مجله دنیای نفت و قیر

همکاران

افزایش تنش‌ها امنیت تنگه هرمز را تهدید می‌کند

به گزارش دنیای نفت و قیر، تنگه هرمز بار دیگر در کانون توجهات جهانی قرار گرفته است؛ این‌بار به‌دلیل تشدید تنش‌ها میان ایران و اسرائیل. این گذرگاه باریک که شریان حیاتی زنجیره تأمین انرژی جهان محسوب می‌شود، در صورت هرگونه اختلال می‌تواند پیامدهای شدیدی برای بازارهای بین‌المللی به‌دنبال داشته باشد.

تنگه هرمز که میان ایران و شبه‌جزیره مُسَندم عمان واقع شده، نقشی بی‌بدیل در لجستیک جهانی انرژی ایفا می‌کند. با اینکه باریک‌ترین نقطه این تنگه تنها ۳۳ کیلومتر عرض دارد، اما عمق آن برای عبور بزرگ‌ترین نفتکش‌های جهان کافی است. برآورد می‌شود نزدیک به یک‌پنجم مصرف مایعات نفتی جهان از این مسیر عبور کند، که آن را به یکی از مهم‌ترین گلوگاه‌های حمل‌ونقل انرژی در سطح بین‌الملل تبدیل می‌کند.

افزایش رویارویی‌های نظامی در منطقه باعث شده شرکت‌های کشتیرانی مسیرهای دریانوردی خود را مورد بازنگری قرار دهند. در پی حملات اخیر به تأسیسات استراتژیک، زنگ خطر در صنعت دریایی به صدا درآمده است. انجمن‌های کشتیرانی از کاهش محسوس رفت‌وآمد کشتی‌ها در این تنگه خبر داده‌اند و برخی اپراتورها به‌دلیل خطرات امنیتی، مسیرهای جایگزین را برگزیده‌اند.

هزینه‌های حمل‌ونقل نیز در واکنش به درگیری‌ها به‌طور چشم‌گیری افزایش یافته‌اند. به‌ویژه نرخ حمل نفتکش‌ها از خلیج فارس به شرق آسیا به‌شدت بالا رفته و این افزایش، نگرانی بازار از اختلال احتمالی در عرضه را بازتاب می‌دهد. اگرچه هنوز نرخ بیمه‌های پرریسک جنگی افزایش چشم‌گیری نداشته، اما بیمه‌گران با کاهش بازه اعتبار قیمت‌ها به ۴۸ ساعت، سیاست‌های خود را با سرعت بیشتری به‌روز می‌کنند تا نسبت به تغییرات ناگهانی واکنش نشان دهند.

شرکت‌های کشتیرانی، از جمله اپراتورهای بزرگی مانند Hapag-Lloyd، با تأکید بر جدی بودن تهدیدات امنیتی، اعلام کرده‌اند که در حال حاضر عملیات آن‌ها بدون وقفه ادامه دارد. با این حال، نوسان‌پذیری وضعیت، موجب افزایش سطح نظارت و آمادگی برای تحولات غیرمنتظره شده است. برخی از شرکت‌های بزرگ، همچنان از عبور از مسیرهای پرریسک مانند دریای سرخ خودداری می‌کنند و به نگرانی‌های دیرینه امنیتی استناد دارند.

در صورت مسدود شدن تنگه هرمز، پیامدهای آن می‌تواند بسیار گسترده باشد: جهش چشم‌گیر قیمت نفت، افزایش مدت زمان حمل، رشد نرخ بیمه و تغییر مسیرهای اصلی کشتیرانی. با توجه به حساسیت راهبردی این گذرگاه، حتی اختلالات کوتاه‌مدت نیز می‌توانند موجب بی‌ثباتی بازارهای جهانی شوند.

سوابق تاریخی، آسیب‌پذیری این منطقه را به‌خوبی نشان می‌دهد؛ از «جنگ نفتکش‌ها» در دوران جنگ ایران و عراق، تا رویارویی‌های دریایی در اوایل قرن بیست‌و‌یکم و توقیف‌ها و خرابکاری‌های تلافی‌جویانه در سال‌های اخیر، همواره تنگه هرمز به‌عنوان نقطه اشتعال تنش‌های ژئوپلیتیکی مطرح بوده است. شرایط فعلی نیز که با تقابل ایران و اسرائیل تشدید شده، در چارچوبی گسترده‌تر از بی‌ثباتی قرار دارد، هرچند تاکنون مسدودسازی رسمی‌ای صورت نگرفته است.

با توجه به اهمیت ژئو‌استراتژیک این گذرگاه و افزایش احتمال تشدید درگیری‌ها، تنگه هرمز همچنان یکی از اصلی‌ترین محورهای نگرانی برای سیاست‌گذاران، تحلیلگران انرژی و فعالان صنعت دریایی در سطح جهان باقی مانده است.