دنیای نفت و قیر: پس از اقدام تلافی‌جویانه پکن در واکنش به تعرفه‌های دونالد ترامپ، تجارت نفت خام، گاز طبیعی مایع (LNG) و زغال‌سنگ بین ایالات متحده و چین عملاً در حال متوقف شدن است.
چین، به‌عنوان بزرگ‌ترین واردکننده جهانی این سه کالای انرژی، تعرفه‌ای ۱۵ درصدی بر LNG و زغال‌سنگ آمریکا و ۱۰ درصدی بر نفت خام و تجهیزات کشاورزی اعمال کرد. این اقدام پس از آن صورت گرفت که دولت ترامپ بر تمامی واردات چینی به آمریکا تعرفه ۱۰ درصدی اعمال کرد.
اگرچه این تعرفه کمتر از ۶۰ درصدی بود که ترامپ در کارزار انتخاباتی سال گذشته تهدید به اجرای آن کرده بود، اما همین میزان هم باعث واکنش سریع چین شد. این اقدام پکن، احتمال واکنش‌های بیشتر آمریکا را افزایش می‌دهد و تنش‌های تجاری میان دو اقتصاد بزرگ جهان را تشدید می‌کند.
خطرات اقتصادی جنگ تعرفه‌ها
سریال اقدامات تلافی‌جویانه میان دو کشور می‌تواند رشد اقتصاد جهانی را کند کرده و تورم را افزایش دهد، چراکه کشورها ناچار خواهند شد زنجیره‌های تأمین خود را تغییر دهند و با اختلالات فزاینده در بخش‌هایی مانند تولید و ساخت‌وساز مقابله کنند.
بااین‌حال، تأثیر فوری این تعرفه‌ها بر واردات نفت خام، LNG و زغال‌سنگ آمریکا توسط چین محدود خواهد بود. بر اساس گزارش کیپلر (Kepler)، چین در ماه ژانویه ۵.۹۹ میلیون بشکه نفت خام از آمریکا وارد کرده که معادل ۱۹۳ هزار بشکه در روز و کمتر از ۲ درصد از کل واردات نفتی چین است.
افت و خیز واردات انرژی از آمریکا به چین
• نفت خام: در ماه ژوئن ۲۰۲۳، واردات نفت چین از آمریکا به ۹۴۸ هزار بشکه در روز رسید که بالاترین سطح در دو سال اخیر بود.
• گاز طبیعی مایع (LNG): واردات LNG چین از آمریکا از ۲۲۰ هزار تن در دسامبر به ۱۹۰ هزار تن در ژانویه کاهش یافت. اما در اکتبر سال گذشته، این واردات به ۷۸۰ هزار تن رسید که بیشترین میزان در دو سال اخیر بود.
• زغال‌سنگ: چین در ژانویه ۱.۳۴ میلیون تن زغال‌سنگ از آمریکا وارد کرد که بالاترین میزان ماهانه در دو سال اخیر محسوب می‌شود. این مقدار رکورد قبلی ۱.۵۵ میلیون تن در آگوست سال گذشته را شکست. اما با توجه به میانگین واردات ماهانه ۴۵.۲ میلیون تنی زغال‌سنگ چین در سال ۲۰۲۴، آمریکا همچنان تأمین‌کننده‌ای نسبتاً کوچک برای این کشور محسوب می‌شود.
پیامدهای گسترده‌تر جنگ تجاری
با توجه به اینکه چین و آمریکا احتمالاً می‌توانند خود را با این تعرفه‌ها تطبیق دهند، این سؤال مطرح می‌شود که آیا این تغییرات تأثیر قابل‌توجهی دارند؟
پاسخ مثبت است. این تعرفه‌ها نه‌تنها تنش‌های بین دو کشور را افزایش می‌دهند، بلکه باعث تقسیم سریع‌تر جهان به دو بلوک تجاری می‌شوند:
1. بلوک متحدان آمریکا و ترامپ
2. بلوک چین و آنچه “جنوب جهانی” نامیده می‌شود
استراتژی تجاری ترامپ
ترامپ احتمالاً به استفاده از تعرفه‌ها در قالب سیاست “اول آمریکا” ادامه خواهد داد و نه‌تنها رقبای سنتی، بلکه متحدان قدیمی ایالات متحده را نیز هدف قرار خواهد داد. این روند می‌تواند تولیدکنندگان عمده کالاهای اساسی را به سمت پیوستن به بلوک تجاری نوظهور BRICS سوق دهد.
قدرت‌نمایی چین در بازار کالاهای اساسی
چین نیز در مقابل، با اعمال کنترل‌های صادراتی جدید بر پنج ماده معدنی حیاتی مورد استفاده در صنایع دفاعی و انرژی، قدرت خود را در بخش کالاهای اساسی به نمایش گذاشته است. این مواد شامل تنگستن، تلوریم، بیسموت، ایندیوم، مولیبدن و محصولات مرتبط هستند.
بر اساس گزارش رویترز، این اقدامات باعث خواهد شد که کشورهای غربی برای یافتن منابع جایگزین، تعامل بیشتری با شرکت‌ها و دولت‌های آفریقا، آسیا و آمریکای لاتین داشته باشند—مناطقی که بسیاری از آنها تحت تأثیر تعرفه‌های آمریکا و کاهش کمک‌های مالی قرار گرفته‌اند.
