به گزارش دنیای نفت و قیر، در واپسین روزهای اکتبر ۲۰۲۵، روابط تجاری بین‌المللی وارد مرحله‌ای تازه شد؛ چرا که قدرت‌های غربی دامنه تحریم‌های اقتصادی خود را گسترش داده و محدودیت‌های جدیدی را بر بخش انرژی روسیه، ایران و ونزوئلا اعمال کردند. این تحریم‌ها که هدف اصلی آن‌ها کاهش درآمدهای ناشی از صادرات هیدروکربنی دولت‌هاست، تأثیرات گسترده‌ای بر زنجیره تأمین جهانی گذاشته و به‌ویژه بازار قیر، به‌عنوان یکی از فرآورده‌های سنگین ضروری برای صنایع راه‌سازی و عایق‌کاری را با نوسانات چشمگیری روبه‌رو کرده است.
وزارت خزانه‌داری ایالات متحده همراه با اتحادیه اروپا، دامنه تحریم‌های خود را به شرکت‌های کشتیرانی روسی و بیش از صد کشتی که به عنوان «ناوگان سایه» مسکو شناخته می‌شوند، گسترش دادند. این اقدام، با مسدود کردن دسترسی این ناوگان به منابع مالی و بیمه بین‌المللی، بخش قابل توجهی از زنجیره حمل‌ونقل نفت سنگین جهان را عملاً فلج کرده است. هم‌زمان، شرکت‌های بزرگ نفتی روسیه همچون «لوک‌اویل» و «روس‌نفت» نیز با محدودیت‌های تازه‌ای در زمینه صادرات نفت خام سنگین روبه‌رو شده‌اند؛ نفتی که معمولاً خوراک اصلی تولید قیر در پالایشگاه‌های آسیایی و خاورمیانه به شمار می‌رفت.
اگرچه واکنش اولیه بازار محدود بود، نشانه‌های کمبود به‌تدریج آشکار شد. آمار منتشرشده نشان می‌دهد شاخص قیر چین در پایان ماه حدود ۳۲۸۰ یوان به ازای هر تن (حدود ۳۶۵ دلار آمریکا) بوده است؛ رقمی که کاهش اندکی نسبت به پیش از آن دارد اما فشار صعودی آن در حال افزایش است، چرا که پالایشگاه‌ها به‌دلیل کاهش خوراک ورودی، ناچار به تعدیل تولید شده‌اند. کارشناسان انرژی معتقدند تأثیر کمبود نفت سنگین معمولاً دو تا چهار هفته بعد در بازار قیر آشکار می‌شود، زیرا پالایشگاه‌ها برای حفظ تعادل تولید، میزان تبدیل خوراک را تغییر می‌دهند.
ایران نیز در این میان با شرایطی پیچیده مواجه است. هرچند صادرات قیر ایران مستقیماً مشمول تحریم‌های انرژی نیست، اثرات غیرمستقیم مانند افزایش نرخ حمل‌ونقل و کاهش تعداد نفتکش‌های بی‌طرف، باعث شده است قیمت قیر فوب بندرعباس برای گریدهای ۶۰/۷۰ و VG30 در محدوده ۳۷۰ تا ۳۸۰ دلار در هر تن قرار گیرد. واسطه‌های منطقه‌ای علت این افزایش را افزایش زمان حمل‌ونقل و ریسک پرداخت عنوان کرده‌اند که این دو عامل اکنون به بخشی از واقعیت ثابت تجارت قیر تبدیل شده‌اند.
در سوی دیگر، واردکنندگان در هند و جنوب شرق آسیا با کاهش حاشیه سود روبه‌رو شده‌اند. پیمانکاران پروژه‌های ملی راه‌سازی در هند گزارش داده‌اند که به ازای هر ۵ دلار افزایش در قیمت واردات قیر، هزینه کلی طرح‌های زیرساختی حدود ۰٫۳ درصد رشد می‌کند. برخی پالایشگاه‌های آسیایی برای مقابله با این وضعیت، ظرفیت فرآوری باقیمانده خلأ را افزایش داده‌اند؛ اما این روش به انرژی و هیدروژن بیشتری نیاز دارد که خود به ثبات جهانی بازار نفت وابسته‌اند.
در مقیاس کلان‌تر، این تحریم‌ها موجب افزایش قیمت نفت خام نیز شده‌اند. بهای نفت برنت در پایان اکتبر به طور میانگین حدود ۹۱٫۴ دلار در هر بشکه بوده، در حالی که اوایل ماه حدود ۸۷ دلار ثبت شده بود. اگرچه ارتباط مستقیمی میان قیمت نفت خام و قیر وجود ندارد، اما معامله‌گران معمولاً قراردادهای آتی قیر را بر پایه روند نفت خام پوشش می‌دهند که همین امر نوسان قیمت را در هر دو بازار افزایش داده است.
اقتصاددانان انرژی هشدار می‌دهند که اگر روند فعلی تحریم‌ها ادامه یابد، اختلال در مسیرهای حمل‌ونقل و تغییر مسیر تأمین می‌تواند تا پایان نوامبر ۲۰۲۵ به کمبود محسوس قیر منجر شود. عواملی مانند امکان بیمه کشتی‌های تحریم‌شده، نرخ فعالیت پالایشگاه‌های چین و سرمایه‌گذاری‌های عمرانی هند از مهم‌ترین شاخص‌های تعیین‌کننده مسیر کوتاه‌مدت بازار خواهند بود.
در حال حاضر، فضای کلی بازار قیر با وجود ثبات نسبی قیمت‌ها، حالتی محتاط و آمیخته با نگرانی از ریسک‌های ژئوپلیتیکی دارد. اگر تحریم‌ها به بخش ثابتی از سیاست انرژی جهانی تبدیل شوند، پالایشگاه‌ها احتمالاً بخش بیشتری از باقیمانده‌های سنگین خود را به سمت تولید نفت کوره یا محصولات ترکیبی با حاشیه سود بالاتر سوق خواهند داد — که در نتیجه حجم کمتری برای صنایع راه‌سازی باقی خواهد ماند. در نهایت، تحریم‌ها نه‌تنها مسئله‌ای سیاسی، بلکه به چالشی اقتصادی برای بخش زیرساخت جهانی تبدیل شده‌اند؛ جایی که هر کیلومتر آسفالت، بهای پنهان دیپلماسی بین‌المللی را در خود دارد.
