نشریه تخصصی صنعت قیر و عوامل وابسته

مجله WPB شماره ژانویه

شماره ژانویه مجله دنیای نفت و قیر

همکاران

کشف قیر زیستی در چاه «میر» یاکوتیا روسیه: نفت باستانی به شکستگی‌های کیمبرلیت نفوذ کرده است

به گزارش نشریه دنیای نفت و قیر، دانشمندان مؤسسه ورنادسکی برای ژئوشیمی و شیمی تحلیلی (GEOKHI RAS) از آکادمی علوم روسیه کشف کرده‌اند که قیر موجود در چاه‌های کیمبرلیت یاکوتیا، از جمله چاه «میر»، منشأ زیستی دارد. این بدان معناست که این قیر از موجودات زنده باستانی شکل گرفته و نه از فرآیندهای شیمیایی غیرزیستی.

کاوش‌های تاریخی در میدان‌های الماس یاکوتیا قبلاً رد پای قیر و گازهای شبیه نفت را نشان داده بودند. در سال ۱۹۶۲، نشت گازی در چاه اوداچنایا با جریان تا ۱۰۰,۰۰۰ متر مکعب در روز رخ داد و در چاه اینترنشنالنایا نیز نفت مشاهده شد. این مشاهدات زمانی بحث‌هایی درباره منشأ غیرزیستی نفت ایجاد کرده بود.

با استفاده از روش‌های پیشرفته آزمایشگاهی، از جمله کروماتوگرافی جرمی و طی‌سنجی ایزوتوپ کربن، محققان مواد آلی موجود در کیمبرلیت‌ها را به‌طور دقیق بررسی کردند. آن‌ها بر بیومارکرها، مولکول‌های ویژه‌ای که حضور حیات باستانی را نشان می‌دهند، تمرکز کردند. نتایج نشان می‌دهد که احتمالاً این قیر از پلانکتون‌های باستانی، به ویژه سیانوباکتری‌ها، میکروارگانیسم‌هایی شبیه جلبک، منشاء گرفته است. تحلیل ایزوتوپی کربن نیز منشاء زیستی آن را تأیید کرده است.

مطالعه نشان داد که قیر در ناحیه‌های شکستگی، ترک‌هایی که پس از نفوذ ماگما ایجاد شده‌اند، متمرکز است. این موضوع نشان می‌دهد که قیر از سنگ‌های رسوبی اطراف که قبلاً نفت و گاز داشتند به داخل کیمبرلیت مهاجرت کرده است. به عبارت دیگر، قیر درون کیمبرلیت تشکیل نشده، بلکه از لایه‌های نفت‌دار همسایه وارد آن شده است.

این کشف اهمیت زیادی برای اکتشاف و استفاده از قیر دارد. وجود قیر در شکستگی‌ها مسیرهای طبیعی جریان نفت در گذشته را نشان می‌دهد. اگر مقدار کافی قیر جمع شده باشد، می‌تواند به‌عنوان منبع محلی برای تولید آسفالت یا کاربردهای صنعتی دیگر مورد استفاده قرار گیرد، هرچند استخراج تجاری آن به حجم و کیفیت بستگی دارد. ایمنی نیز مهم است، زیرا جریان‌های گازی تاریخی نشان‌دهنده امکان فشار بالا در شکستگی‌هاست و نیازمند پایش و اقدامات حفاظتی است.

محققان پیشنهاد می‌کنند نمونه‌برداری و تحلیل آزمایشگاهی بیشتری انجام شود تا ویژگی‌های فیزیکی قیر، مانند ویسکوزیته و میزان گوگرد، اندازه‌گیری شده و میزان قابل استخراج آن برآورد شود. آگاهی از این ویژگی‌ها می‌تواند تعیین کند که آیا قیر مستقیماً برای آسفالت یا دیگر فرآیندهای صنعتی قابل استفاده است یا خیر.

این مطالعه اهمیت روش‌های مدرن ژئوشیمی را در کشف منابع هیدروکربوری پنهان نشان می‌دهد و بیان می‌کند چگونه مواد زیستی باستانی می‌توانند در سازندهای زمین‌شناسی غیرمعمول، مانند چاه‌های کیمبرلیت، متمرکز باقی بمانند.