نشریه تخصصی صنعت قیر و عوامل وابسته

مجله WPB شماره ژانویه

شماره ژانویه مجله دنیای نفت و قیر

همکاران

تحولات تازه در قیمت و تجارت قیر در خاورمیانه و جنوب شرق آسیا- میانه اکتبر ۲۰۲۵

بر اساس گزارش مجله دنیای نفت و قیر، در میانه‌ی اکتبر ۲۰۲۵ بازار قیر در خاورمیانه روندی نزولی را تجربه کرد؛ عمدتاً به دلیل ضعف تقاضا و مازاد عرضه. با وجود افزایش هزینه خوراک پالایشگاهی و قیمت نفت خام، نرخ‌های نقدی صادرات فله‌ای به حدود ۲۶۰ تا ۲۷۰ دلار به‌ازای هر تن کاهش یافت که حدود ۵ دلار کمتر از اوایل اکتبر بود. در مقابل، قیمت محموله‌های بشکه‌ای ثبات بیشتری داشت و در محدوده‌ی ۳۷۲ تا ۳۸۶ دلار در هر تن باقی ماند. این افت قیمت نشان‌دهنده‌ی کندی پروژه‌های عمرانی و کاهش فعالیت‌های راه‌سازی در سطح منطقه است. در میان صادرکنندگان اصلی، بحرین قیمت صادراتی خود را در حدود ۴۰۰ دلار در هر تن حفظ کرد، در حالی که صادرکنندگان عراقی فعالیت بسیار اندکی داشتند؛ چرا که خریداران سنتی هندی در بازار حضور فعالی نشان ندادند.

بحرین و عراق همچنان عوامل اصلی صادرات قیر در خاورمیانه هستند و جایگاه خود را در سال ۲۰۲۴ نیز حفظ کردند؛ به ترتیب با صادرات حدود ۱۶۷ هزار تن و ۷۰ هزار تن. در کنار آن‌ها، امارات متحده عربی و ترکیه نیز سهم‌های کمتری در صادرات ایفا کردند. بیشتر این محموله‌ها به بازارهای آسیایی ارسال می‌شوند، جایی که اختلاف قیمتی موجب می‌شود قیر خاورمیانه‌ای گزینه‌ای رقابتی‌تر باشد. در مقایسه، عربستان سعودی تمرکز خود را بیشتر بر محصولات قیری پالایش‌شده و آسفالت گذاشته است، در حالی که صادرات قیر طبیعی عمدتاً در اختیار بحرین و عراق قرار دارد. برای درک بهتر حجم بازار، باید اشاره کرد که چین به‌تنهایی در سال ۲۰۲۴ حدود ۷.۴ میلیون تن قیر مصرف کرده است که نشان‌دهنده‌ی مقیاس بسیار بزرگ‌تر بازار آسیا نسبت به حجم صادرات منطقه‌ای است.

در آسیای جنوب‌شرقی، عوامل فصلی مانند بارندگی‌های موسمی و تعطیلات منطقه‌ای موجب کند شدن فعالیت‌های عمرانی و در نتیجه کاهش تقاضا در کشورهایی نظیر مالزی، ویتنام و سایر همسایگان شده است. در نتیجه، قیمت‌های صادراتی قیر با منشأ سنگاپور تا اواسط اکتبر به حدود ۳۹۵ تا ۴۰۸ دلار در هر تن (FOB) کاهش یافت که نسبت به اواخر سپتامبر حدود ۴ تا ۵ دلار افت داشت. به همین شکل، قیمت قیر در بنادر کره جنوبی نیز تا محدوده‌ی بالای ۳۰۰ دلار در هر تن پایین آمد. کارشناسان بازار گزارش داده‌اند که بسیاری از خریداران، به دلیل اختلاف قیمت، قیر خاورمیانه‌ای را جایگزین محموله‌های گران‌تر سنگاپور کرده‌اند. همچنین، تعطیلات ملی چین در اوایل اکتبر باعث کاهش موقت تقاضا در منطقه شد و در نتیجه قیمت عمده‌فروشی قیر در چین در حدود ۳۳۰۰ تا ۳۷۰۰ یوان در هر تن (معادل تقریبی ۴۶۰ تا ۵۲۰ دلار) ثابت ماند.

آمارهای تجاری نشان می‌دهد که روابط تجاری میان خاورمیانه و بازارهای آسیایی در حال تعمیق است. به‌عنوان مثال، ویتنام در سال ۲۰۲۴ حدود ۱.۱۴ میلیون تن قیر وارد کرده است که ۱۰ درصد بیشتر از سال قبل است. از این مقدار، حدود ۳۸۲ هزار تن از تأمین‌کنندگان خاورمیانه‌ای وارد شده که رشد ۴۹ درصدی نسبت به سال گذشته را نشان می‌دهد. قیر ایران که در سه‌ماهه سوم ۲۰۲۵ حدود ۱۳۰ تا ۱۸۰ دلار ارزان‌تر از نرخ‌های سنگاپور عرضه می‌شد، با وجود هزینه حمل حدود ۱۲۰ دلار در هر تن، برای خریداران بسیار جذاب بوده است. هرچند سنگاپور همچنان یکی از تأمین‌کنندگان اصلی ویتنام باقی مانده (با حدود ۳۸۳ هزار تن صادرات در سال ۲۰۲۴)، اما سهم بازار آن به‌تدریج در حال کاهش است. در همین حال، صادرات چین و کره جنوبی به ویتنام نیز نسبت به سال قبل کاهش قابل‌توجهی داشته است.

بازارهای کوچکتر آسیای جنوب‌شرقی نیز نقش فزاینده‌ای در تجارت قیر دارند. به‌طور مثال، فیلیپین در سال ۲۰۲۴ حدود ۵۱ هزار تن و اندونزی حدود ۲۸ هزار تن قیر و محصولات آسفالتی وارد کرده‌اند که نشان‌دهنده‌ی گسترش دامنه‌ی تقاضا در سراسر منطقه همراه با رشد پروژه‌های زیرساختی است.

در جمع‌بندی، اکتبر ۲۰۲۵ دوره‌ای از اصلاح ملایم قیمت‌ها و تغییرات محسوس در جریان تجارت قیر را نشان داد. هرچند مازاد عرضه و رکود فصلی موجب تضعیف تقاضای کوتاه‌مدت شد، اما گسترش پیوندهای تجاری میان خاورمیانه و بازارهای آسیایی بیانگر افزایش تعامل و یکپارچگی منطقه‌ای است. کارشناسان انتظار دارند با ازسرگیری پروژه‌های عمرانی در ماه‌های آتی، بازار قیر به‌تدریج ثبات یافته و حجم معاملات افزایش یابد.