طبق گزارش دنیای نفت و قیر، پروژه‌ای نوآورانه در دانشگاه گرانادا در اسپانیا در حال بازتعریف آینده خیابان‌های شهری است. پژوهشگران موفق به طراحی نوعی روسازی نوین با نام Urban Masai شده‌اند که کاهش آلودگی، تعدیل پدیده جزیره گرمایی و کم کردن اثرات زیست‌محیطی آسفالت سنتی را نوید می‌دهد. این طرح که با همکاری دانشگاه گرانادا و شورای شهر گرانادا به اجرا درخواهد آمد، تلاشی جدی برای همسو کردن زیرساخت‌های شهری با چالش‌های معاصر زیست‌محیطی و اجتماعی به شمار می‌رود.
برخلاف آسفالت رایج ــ که ۲۰ تا ۶۰ درصد از سطوح شهری را پوشش می‌دهد ــ در Urban Masai بخشی از مواد پیونددهنده با بیولیگاندهای گیاهی جایگزین شده است. این ویژگی موجب کاهش وابستگی به منابع فسیلی و همچنین پایین آمدن میزان انتشار کربن در طول چرخه تولید می‌شود. این ماده در دمای پایین‌تری تولید می‌گردد، بنابراین انرژی کمتری مصرف کرده و آلودگی کمتری ایجاد می‌کند و علاوه بر آن امکان استفاده دوباره از پسماندهای محلی را فراهم می‌سازد.
آسفالت متداول مشکلات فراوانی دارد: تولید آن انرژی‌بر است، عمر کوتاهی در برابر ترافیک سنگین شهری دارد، به دلیل نفوذناپذیری موجب رواناب و خطر سیلاب می‌شود و رنگ تیره آن دمای شهر را افزایش می‌دهد. داده‌های ماهواره‌ای European Space Agency نشان می‌دهد که دمای مناطق شهری می‌تواند سه تا هفت درجه بیشتر از مناطق روستایی اطراف باشد. این پدیده، که به «جزیره گرمایی شهری» شهرت دارد، پیامدهایی جهانی در پی دارد. سازمان ملل هشدار داده است که این روند می‌تواند تا میانه قرن میلادی میانگین دمای جهان را تا یک درجه افزایش دهد؛ درست در زمانی که اکثریت جمعیت جهان در شهرها زندگی خواهند کرد.
در واکنش به این چالش‌ها، گروه پژوهشی LabIC.UGR به سرپرستی María del Carmen Rubio Gámez و Fernando Moreno Navarro، مصالح جدیدی را توسعه داده است که در دمای پایین ساخته می‌شود. این روش علاوه بر کاهش مصرف انرژی و انتشار آلاینده‌ها، استفاده از منابع طبیعی غیرقابل‌تجدید را محدود می‌کند و بازیافت پسماندهای محلی را به حداکثر می‌رساند.
الگویی برای نوآوری شهری
این روسازی نوین همچنین بخشی از مواد پیونددهنده را با بیولیگاندهای گیاهی جایگزین کرده و ردپای کربنی را باز هم کاهش می‌دهد. طراحی آن به گونه‌ای است که صدای ناشی از عبور وسایل نقلیه را کمتر می‌کند، رواناب آب را کاهش می‌دهد، و در عین حال نسخه‌های لایه‌نازک آن دوام بیشتری در نقاط پرترافیک مانند خطوط ویژه اتوبوس، میدان‌ها، شیب‌ها یا محل ترمزگیری ایجاد می‌کند. افزون بر این، پوشش‌های نوینی در آن به‌کار رفته که توانایی جذب آلاینده‌های ترافیکی و کاهش اثر جزیره گرمایی شهری را دارد.
به گفته Marifrán Carazo، شهردار گرانادا، پروژه Urban Masai می‌تواند جایگاه گرانادا را به‌عنوان مرجعی در حوزه نوآوری شهری و پیشگام در حرکت به سوی پایداری تثبیت کند. همچنین Pedro Mercado، رئیس دانشگاه گرانادا، تأکید کرده است که این طرح نمونه‌ای روشن از انتقال دانش دانشگاهی به جامعه است و افتخاری برای این نهاد علمی محسوب می‌شود.
بر اساس پروتکل همکاری امضا شده، دانشگاه گرانادا مسئولیت ارائه دانش علمی و فنی، ارزیابی ردپای کربنی راهکارها و همچنین برگزاری کارگاه‌های آموزشی و برنامه‌های ترویجی را بر عهده دارد. در مقابل، شورای شهر گرانادا متعهد شده است این فناوری‌ها را در اسناد مناقصه وارد کند، در تعریف پروژه‌ها مشارکت داشته باشد و از حضور شرکت‌ها و سازمان‌های فناور حمایت کند.
علاوه بر این، هر دو نهاد قصد دارند پروژه‌های پژوهشی مشترک را توسعه دهند، منابع مالی ملی و بین‌المللی جذب کنند، آموزش نیروی انسانی متخصص را پشتیبانی کنند و حتی ایجاد یک کرسی مشترک را بررسی نمایند. این پروتکل در ابتدا چهار سال اعتبار دارد و قابلیت تمدید برای چهار سال دیگر را خواهد داشت. همچنین کمیته‌های مشترکی برای نظارت بر روند آن تشکیل می‌شوند. هرچند این توافق الزام مالی فوری در بر ندارد، اما راه را برای جذب سرمایه و اجرای پروژه‌های اثرگذار در گرانادا باز می‌کند.
جمع‌بندی
Urban Masai صرفاً جایگزینی برای آسفالت نیست؛ بلکه نمادی از چشم‌انداز شهری نوین است که به سمت سلامت بیشتر، تاب‌آوری بالاتر و سازگاری با چالش‌های اقلیمی آینده حرکت می‌کند. گرانادا در اسپانیا با ترکیب پژوهش دانشگاهی و سیاست‌گذاری شهری، نه تنها به مرکزی برای آزمون این فناوری بدل شده، بلکه الگویی بین‌المللی از چگونگی تحول توسعه شهری در مسیر پایداری و مسئولیت‌پذیری زیست‌محیطی ارائه می‌دهد.
