به گزارش دنیای نفت و قیر، کشف نفت در لایه پسنمک حوضه کامپوس در برزیل توسط شرکت پتروبراس، نه تنها بازار نفت را متحول کرده بلکه مسیر تازهای را برای تولید قیر بهوجود میآورد؛ مادهای که در ساخت جادهها، باندهای فرود، پلها و زیرساختهای مدرن نقشی تعیینکننده دارد. این چاه اکتشافی با نام ۴‑BRSA‑1403D‑RJS در بلاک “Tartaruga Verde” در عمق آب بیش از ۷۳۴ متر حفاری شده است و تجزیهنشانههای نفت، گاز و فلوئید از طریق گزارشهای الکتریکی تأیید شدهاند. نمونهبرداریهای فلوئیدی اکنون به آزمایشگاه ارسال میشوند تا خواص مخزنی و ترکیب سیالات مشخص گردد.
در نگاه اول، این موفقیت اکتشافی ممکن است ساده به نظر برسد: نفت بیشتر برای پتروبراس، ظرفیت تولید افزایشیافته و پتانسیل صادرات جدید. ولی وقتی دقیقتر میشویم، میتوان تأثیرات عمیقی بر بازار قیر مشاهده کرد؛ چرا که نوع خام کشفشده مشخص میکند تا چه اندازه پالایشگاهها میتوانند از آن برای تولید باقیمانده سنگین استفاده کنند که منبع قیر است.
قیر، برخلاف بنزین یا گازوئیل، محصول جانبی پالایش نفت است؛ وقتی نفت در پالایشگاه تقطیر میشود، بخش «سختتر» مولکولی که بهراحتی شکسته نمیشود، باقی میماند و میتواند به قیر تبدیل شود. از آنجایی که پالایش با استفاده از نفت پسنمک صورت میگیرد، ترکیب شیمیایی این نفت بر مقدار و کیفیت این بخش باقیمانده تأثیر دارد. اگر نفت پسنمک کشفشده وزن مولکولی مناسبی داشته باشد، پالایشگاهها ممکن است بخش بیشتری از آن را برای قیر به کار ببرند، بهویژه اگر قیمت محصولات سبک پایینتر یا نوسانی باشد.
پتروبراس در این منطقه ممکن است تولید نفت را بهگونهای تنظیم کند که درصد بیشتری از این چاهها به قیر منتهی شوند؛ این امر باعث کاهش هزینه تولید قیر محلی، افزایش عرضه داخلی قیر با کیفیت و کاهش وابستگی به واردات مواد آسفالتی خواهد شد. برای برزیل، این به معنای ساخت جادههای محکمتر با مواد بومی است که نه تنها اقتصادیتر خواهند بود بلکه کیفیت و دوام بالاتری نیز خواهند داشت.
اما تأثیر این تحول محدود به مرزهای برزیل نیست. جهانی شدن بازار قیر به این معنی است که افزیش عرضه قیر باقیمانده در پالایشگاههای برزیلی میتواند بر بازار آسفالت در آمریکای لاتین، آفریقا و آسیا اثرگذار باشد. کشورهایی که به طور سنتی به واردات قیر متکی هستند، ممکن است بتوانند بخشی از نیاز خود را از برزیل تأمین کنند، بهویژه اگر برزیل با سرمایهگذاری در پالایشگاههای ویژه قیر، ظرفیت صادرات را توسعه دهد.
برای کشورهای در حال توسعه که زیرساخت بزرگراهی در حال تکامل دارند، این فراهم شدن قیر با کیفیت بالا میتواند هزینه پروژهها را کاهش دهد. راهسازی، فرودگاهسازی و توسعه شهری در مناطقی که دسترسی به منابع قیر محدود است، اکنون میتواند اقتصادیتر شود—تحولاتی که مستقیماً از زمینلرزه اکتشاف نفت برمیآید.
چالشهایی هم وجود دارد: پالایشگاههای برزیلی باید تجهیزات خاصی داشته باشند تا بتوانند باقیمانده سنگین را به قیر تبدیل کنند؛ این نیاز به واحدهای تقطیر پیشرفتهتر، بخشهای پردازش باقیمانده و تکنولوژی مناسب دارد. بدون چنین زیرساختی، این نفت ممکن است در بازار صادراتی سبکتر تبدیل شود و فرصت تولید قیر از دست برود.
علاوه بر این، تصمیمگیری استراتژیک برای پتروبراس حیاتی خواهد بود: آیا بخش زیادی از این نفت را برای عرضه مواد سوختی سبک مصرف کند یا بخشی را به تولید قیر اختصاص دهد؟ این انتخاب انگیزههای اقتصادی، زیستمحیطی و بازار را در بر دارد. اگر پتروبراس بخواهد مزیت قیری را دنبال کند، سرمایهگذاری در واحدهای قیرسازی، توسعه بازار قیر و قراردادهای صادرات ممکن است در دستور کار قرار گیرد.
از منظر ژئوپولیتیکی، افزایش ظرفیت قیرسازی برزیل میتواند جایگاه این کشور را در بازار جهانی آسفالت تقویت کند. برزیل میتواند به تأمینکننده مهم قیر برای کشورهای همسایه و حتی کشورهای آفریقایی یا آسیایی تبدیل شود—بهویژه در مناطقی که زیرساخت آسفالتی در حال توسعه است. این امر نه تنها ارزش اقتصادی دارد بلکه میتواند بر روابط تجاری و دیپلماتیک تأثیر بگذارد، زیرا قیر، بهعنوان یکی از مواد کلیدی زیرساخت، انتخاب کشورها را در زمینه سرمایهگذاری در جادهها و فرودگاهها شکل میدهد.
در کنار اقتصاد و سیاست، ابعاد زیستمحیطی نیز اهمیت دارند. تولید بیشتر قیر باقیمانده سنگین از نفت پسنمک ممکن است انتشار کربن را افزایش دهد، مگر اینکه پالایشگاهها از تکنولوژیهای کاهش انتشار استفاده کنند. اما اگر برزیل این مسیر را با رویکردی سبز و مسئولانه طی کند، میتواند نمونهای از توسعه متوازن ارائه دهد؛ جایی که استخراج انرژی و تولید مواد زیرساختی در کنار توجه به تغییر اقلیم باشد.
در نهایت، کشف اخیر نفت پسنمک توسط پتروبراس بیش از یک اکتشاف نفتی است: یک نقطه آغاز برای بازتعریف نحوه تولید قیر در برزیل و شاید در جهان. اگر این نفت به بخش باقیمانده پالایشگاهها منتقل شود، ظرفیت قیر برزیل میتواند به سطحی برسد که آن را به عاملی کلیدی در بازار آسفالت جهانی تبدیل کند. برای سازندگان جاده، دولتمردان و سرمایهگذاران، این فرصتها جذاباند—چرا که نفت تنها یک منبع انرژی نیست، بلکه منبعی برای پیوند ساخت آینده جادهها با توسعه پایدار.
