بازار قیر طبیعی و آسفالت آفریقا در دهه آینده رشد ملایمی را تجربه خواهد کرد، اما سرعت این رشد در مقایسه با دوره‌های پیشین همچنان محدود باقی می‌ماند.
به گزارش دنیای نفت و قیر، پیش‌بینی می‌شود مصرف بازار تا سال ۲۰۳۵ به ۳.۶ میلیون تن برسد و نرخ رشد سالانه مرکب (CAGR) در بازه ۲۰۲۴ تا ۲۰۳۵ تنها ۰.۱ درصد باشد. از نظر مالی نیز انتظار می‌رود ارزش بازار با نرخ رشد مرکب ۰.۶ درصد افزایش یابد و در پایان دوره پیش‌بینی به حدود ۲.۱ میلیارد دلار برسد.
عملکرد بازار و روندها
بخش قیر طبیعی و آسفالت آفریقا در دهه گذشته ترکیبی از پایداری و نوسانات را نشان داده است. در سال ۲۰۲۴ مصرف در سطح ۳.۵ میلیون تن باقی ماند که نسبت به سال قبل تغییر چندانی نداشت، اما همچنان پایین‌تر از اوج ۲۰۱۹ با ۳.۶ میلیون تن بود. با وجود این کاهش، چشم‌انداز بلندمدت (۲۰۱۳ تا ۲۰۲۴) نشان‌دهنده پیشرفت قابل‌توجه با میانگین رشد سالانه ۵.۷ درصد است.
از نظر ارزشی، بازار در سال ۲۰۲۴ حدود ۲ میلیارد دلار درآمد ایجاد کرد که ۸ درصد بیشتر از ۲۰۲۳ بود. با این حال، داده‌ها نوساناتی را نشان می‌دهند: ارزش بازار در سال ۲۰۲۲ به اوج ۲.۱ میلیارد دلار رسید، اما در سال‌های بعدی با اصلاحات جزئی مواجه شد. به طور کلی، روند مصرف و ارزش در آفریقا نشان‌دهنده بازاری گذار است که تقاضای بلندمدت قوی دارد اما با افت‌های دوره‌ای و تفاوت‌های منطقه‌ای مواجه است.
الگوهای مصرف منطقه‌ای
در بررسی دقیق‌تر مصرف منطقه‌ای، برتری چند عامل اصلی قابل توجه است. مصر، آفریقای جنوبی و غنا در سال ۲۰۲۴ در مجموع ۸۲ درصد از تقاضا را به خود اختصاص دادند و به عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان قاره تثبیت شدند. پس از آن، مراکش و نیجریه با سهمی معادل ۱۵ درصد قرار گرفتند.
اما از نظر ارزش مصرف، چینش متفاوت است: غنا (۶۷۰ میلیون دلار)، آفریقای جنوبی (۶۱۳ میلیون دلار) و مصر (۴۳۲ میلیون دلار) در مجموع ۸۵ درصد از ارزش بازار را در اختیار داشتند. این ارقام نه تنها نشان‌دهنده سطح بالای مصرف آن‌هاست، بلکه ارزش بالاتر هر تن قیر و آسفالت در این کشورها را نیز آشکار می‌سازد.
نیجریه بازاری بسیار پویاست. با نرخ رشد مرکب بیش از ۴۸ درصد در دهه گذشته، این کشور سریع‌ترین رشد مصرف را در آفریقا تجربه کرده و جایگاه خود را به عنوان یک مصرف‌کننده کلیدی تثبیت کرده است. از نظر سرانه، غنا با ۲۰ کیلوگرم در صدر قرار دارد، پس از آن آفریقای جنوبی با ۱۵ کیلوگرم و مراکش با ۱۲ کیلوگرم قرار دارند که بیانگر تفاوت در سطح زیرساخت و وابستگی صنعتی به قیر و آسفالت است.
پویایی تولید
تولید آفریقا در سال ۲۰۲۴ با ۳.۴ میلیون تن ثابت ماند که مشابه سال قبل و در عین حال نشانه‌ای از روند بازیابی پس از اوج ۲۰۱۹ (۳.۵ میلیون تن) است. بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۴ تولید سالانه با نرخ ۶ درصد رشد داشته که عمدتاً ناشی از توسعه زیرساخت‌ها و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های ساخت جاده بوده است.
از نظر ارزش، تولید در سال ۲۰۲۴ به ۱.۹ میلیارد دلار رسید که میانگین رشد سالانه ۱.۸ درصدی از سال ۲۰۱۳ را نشان می‌دهد. بیشترین رشد تولید در سال ۲۰۱۴ ثبت شد که حجم تولید ۲۲ درصد افزایش یافت. هرچند سال‌های بعد شاهد افت‌هایی بودیم، اما روند کلی صعودی باقی ماند.
از نظر جغرافیایی، مصر، آفریقای جنوبی و غنا در سال ۲۰۲۴ با مجموع سهم ۸۶ درصد پیشتاز تولید بودند، در حالی‌که مراکش ۱۳ درصد دیگر را به خود اختصاص داد. مراکش به‌ویژه با نرخ رشد مرکب ۷.۵ درصد در تولید، جایگاه فزاینده‌ای در قاره پیدا کرده است.
تحولات واردات
الگوی واردات آفریقا در سال ۲۰۲۴ تغییر چشمگیری داشت و حجم واردات با رشد سالانه ۶۱ درصد به ۱۵۸ هزار تن رسید. با این حال، این رشد در مقایسه با روند بلندمدت کاهشی است، زیرا همچنان بسیار پایین‌تر از اوج ۲۰۱۵ (۲۱۰ هزار تن) قرار دارد.
نیجریه با جذب ۵۳ درصد واردات (۸۴ هزار تن) بزرگ‌ترین واردکننده بود و پس از آن اتیوپی با ۱۶ درصد قرار گرفت. کشورهای کوچک‌تری مانند نیجر، زیمبابوه، نامیبیا، اوگاندا، مایوت، بوتسوانا و تانزانیا سهم اندکی داشتند. از نظر ارزش نیز نیجریه با ۴۶ درصد (۴۳ میلیون دلار) پیشتاز بود و پس از آن اتیوپی و نامیبیا قرار گرفتند.
قیمت واردات در سال ۲۰۲۴ به طور میانگین ۶۰۳ دلار در هر تن بود که نسبت به ۲۰۲۳ کاهش ۱۵.۲ درصدی داشت. اختلاف قیمتی میان کشورها همچنان پابرجاست: نامیبیا بالاترین قیمت را با ۱۰۹۳ دلار در هر تن و مایوت پایین‌ترین را با ۳۳۰ دلار داشت. بوتسوانا از معدود واردکنندگانی بود که طی دهه گذشته رشد مثبت قیمت ثبت کرد.
روندهای صادرات
در مقابل واردات رو به رشد، صادرات با افت شدید مواجه شد. در سال ۲۰۲۴ حجم صادرات به ۲۶ هزار تن کاهش یافت که نسبت به سال قبل ۱۹.۳ درصد کمتر بود و همچنان پایین‌تر از رکورد ۲۰۱۳ (۷۰ هزار تن) قرار دارد. با وجود کاهش حجم، ارزش صادرات به دلیل قیمت‌های بالاتر به ۲۵ میلیون دلار افزایش یافت.
آفریقای جنوبی با ۶۳ درصد از حجم، بزرگ‌ترین صادرکننده باقی ماند و پس از آن سوازیلند (۱۱ درصد) و سومالی (۱۳ درصد) قرار گرفتند. نیجریه و تانزانیا حجم‌های کمتری ارائه کردند. سومالی و سوازیلند رشد چشمگیری در عملکرد صادراتی داشته‌اند و سومالی با نرخ رشد مرکب ۵۱.۸ درصد طی دهه گذشته رکورددار بوده است.
قیمت صادرات در سال ۲۰۲۴ به طور میانگین ۹۷۹ دلار در هر تن بود که ۳۵ درصد بیشتر از سال قبل است. این روند که از ۲۰۲۱ آغاز شده، نشان‌دهنده افزایش فرصت‌های ارزش‌افزوده برای تولیدکنندگان آفریقایی است. آفریقای جنوبی قیمت میانگین ۸۶۱ دلار در هر تن را ثبت کرد، در حالی‌که نیجریه یکی از پایین‌ترین‌ها را با ۱۷۲ دلار گزارش داد.
چشم‌انداز
به طور کلی، صنعت قیر طبیعی و آسفالت آفریقا چشم‌انداز رشد پایداری تا سال ۲۰۳۵ دارد. مسیر این بازار احتمالاً تحت‌تأثیر تداوم مصرف در اقتصادهای بزرگ، نیاز فزاینده واردات در اقتصادهای در حال توسعه سریع و چشم‌انداز صادرات با پشتوانه قیمت‌های قوی‌تر قرار خواهد گرفت.
اگرچه نرخ‌های رشد پیش‌بینی‌شده (۰.۱ درصد در حجم و ۰.۶ درصد در ارزش) متوسط ارزیابی می‌شوند، اما تفاوت‌های منطقه‌ای و فرصت‌های رشد در کشورهایی مانند نیجریه و مراکش، ظرفیت گسترده‌ای برای معامله‌گران و تولیدکنندگان به همراه دارد. برای سیاست‌گذاران تجاری و فعالان این صنعت، این پویایی در حال تغییر نشان می‌دهد که لازم است تعادلی میان سیاست‌های تولید داخلی و سیاست‌های تجاری ایجاد شود تا بتوان از تقاضای رو به رشد آفریقا برای زیرساخت و شهرنشینی بهره‌برداری کرد.
