به گزارش دنیای نفت و قیر، تنش‌های ژئوپلیتیکی در خاورمیانه، به‌ویژه افزایش درگیری میان ایران و اسرائیل، موجب بازآرایی قابل توجهی در دینامیک بازار جهانی قیر شده و زنجیره‌های تأمین، ساختارهای هزینه و راهبردهای تأمین منابع را در چندین منطقه تحت تأثیر قرار داده است. تشدید این درگیری‌ها، جریان‌های تجاری منطقه خلیج فارس را مختل کرده و خریداران و فروشندگان جهانی را وادار به بازنگری در مخاطرات لجستیکی و مالی خود کرده است.
خاورمیانه: اختلالات راهبردی و تنظیمات عملیاتی
در بحبوحه تشدید تنش‌های منطقه‌ای، زیرساخت‌های انرژی و حمل‌ونقل ایران وارد وضعیت آماده‌باش شد. اگرچه پالایشگاه‌ها از آسیب فیزیکی در امان ماندند، اما کندی‌هایی در عملکرد، به‌ویژه در شهرهای بندری مانند بندرعباس مشاهده شد. لجستیک صادرات دچار تعلیق‌های موقتی و تغییر مسیر شد که منجر به افزایش زمان بازرسی‌های گمرکی و کاهش سرعت گردش محموله‌ها شد. صادرکنندگان ایرانی با تأخیر در ارسال محموله‌ها مواجه شدند و خریداران جهانی نیز با زمان تحویل طولانی‌تر و حق بیمه‌های بالاتر برای کالاهای ایرانی روبرو شدند.
در امارات، به‌ویژه بندر جبل‌علی، عرضه قیر بسته‌بندی‌شده منشأ ایران کاهش یافت. برای تداوم تأمین، بازرگانان به بازارهای جایگزینی مانند هند و کره جنوبی روی آوردند، که این امر هزینه‌ها و زمان حمل را افزایش داد. با این وجود، سطح قیمت‌ها در بحرین به‌واسطه ذخایر قبلی تقریباً ثابت ماند، هرچند ریسک‌های بیمه‌ای و هزینه حمل در قراردادها منعکس شد.
جنوب آسیا: کاهش تقاضا در موسمی همراه با نگرانی از عرضه
در هند، مصرف داخلی قیر به دلیل بارش‌های زودهنگام موسمی که پروژه‌های راه‌سازی را متوقف کرد، کاهش یافت. در نتیجه، قیمت‌های داخلی، به‌ویژه برای گریدهای VG30 و VG40، اندکی کاهش یافت. با این حال، به دلیل عدم اطمینان از تداوم عرضه از خلیج فارس، پالایشگاه‌های هندی برخی قراردادهای صادراتی را متوقف کرده و با احتیاط عمل کردند. واردات از ایران نیز به‌طور موقت تعلیق و از مسیرهای جایگزین انجام شد.
شرق آسیا: تأثیرات جوی، زیرساختی و ژئوپلیتیکی بر قیمت‌ها
در چین، تقاضای قیر تحت تأثیر بارش‌های گسترده و کندی سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها کاهش یافت. با وجود بی‌طرفی مستقیم در درگیری، بازار چین از طریق افزایش قیمت واردات تحت تأثیر غیرمستقیم قرار گرفت. هزینه تهیه قیر از کره جنوبی و سنگاپور به دلیل رشد کرایه حمل و هزینه سوخت کشتی‌ها افزایش یافت. در استان شاندونگ، قیمت درب پالایشگاه از ۳۶۰۰ یوان در هر تن عبور کرد، اما مصرف پایین داخلی از رشد بیشتر قیمت جلوگیری کرد.
در کره جنوبی، قیمت صادراتی FOB اندکی افزایش یافت، به‌دلیل تقاضای قوی از سوی خریداران خلیج فارس و شرق آفریقا که برای مقابله با ریسک کاهش عرضه ایران اقدام به خرید کردند. با این حال، بازار اشباع شمال شرق آسیا مانع از رشد بیشتر قیمت‌ها شد.
جنوب شرق آسیا: تغییرات راهبردی در میان ثبات قیمت‌ها
در سنگاپور، قیمت CIF حدود ۴۱۵ دلار در هر تن ثابت ماند، اما افزایش درخواست از سوی واردکنندگانی که به‌طور سنتی به قیر منشأ خلیج فارس متکی بودند مشاهده شد. خریداران اندونزیایی سریعاً به تأمین از کره جنوبی روی آوردند که منجر به طولانی شدن زمان تحویل شد. همچنین، هزینه حمل از تنگه هرمز با درنظر گرفتن افزایش حق بیمه، فشار مضاعفی بر هزینه‌ها وارد کرد. الگوهای خرید در مالزی نیز احتیاط‌آمیزتر شد، گرچه قیمت‌ها همچنان پایدار بودند.
آفریقا: کمبودهای تأمین و افزایش هزینه‌ها
در غرب و مرکز آفریقا، بازارهایی چون نیجریه و غنا که به صادرات ایران و امارات متکی هستند، شاهد افزایش ۱۵ تا ۲۰ دلاری در قیمت CIF هر تن قیر بودند. اگرچه این مناطق مستقیماً تحت تأثیر درگیری نبودند، اما پیامدهای غیرمستقیم مانند تغییر مسیر محموله‌ها و رشد نرخ حمل، باعث کمبودهای موقت و بی‌ثباتی در قیمت شدند.
در شرق آفریقا، کشورهایی چون کنیا و تانزانیا که به قیر بشکه‌ای خلیج وابسته‌اند، در آستانه فصل باران با کمبود موجودی مواجه شدند. تأخیر در حمل و تغییر مسیر از طریق بنادر هند، هم زمان تحویل و هم هزینه‌ها را افزایش داد و قیمت CIF را بین ۱۰ تا ۱۲ دلار در هر تن بالا برد، در حالی‌که خریداران برای تکمیل موجودی تلاش کردند.
در آفریقای جنوبی، بی‌ثباتی در لجستیک منشأ خلیج، موجب تغییر راهبردی به سوی منابع هند و مدیترانه شد. این تغییر با افزایش درخواست‌های قیمت مجدد و اختلال در برنامه‌ریزی محموله‌های قبلی از امارات همراه بود.
اروپا: نوسانات قیمتی و محدودیت در عرضه
در اروپای غربی و حوزه مدیترانه، قیمت قیر حدود ۱۸ تا ۲۰ دلار در هر تن افزایش یافت که ناشی از رشد قیمت نفت خام جهانی و نگرانی‌ها از محدودیت احتمالی صادرات خلیج بود. فعالیت بازار لحظه‌ای در کشورهایی چون ایتالیا و اسپانیا کاهش یافت، چرا که بازرگانان با کاهش عرضه و افزایش هزینه قراردادهای آتی مواجه شدند. همزمان، تعطیلی‌های دوره‌ای پالایشگاه‌های منطقه‌ای نیز فشار مضاعفی بر تأمین ایجاد کرد.
جمع‌بندی: بازتنظیم در بازاری بی‌ثبات
افزایش تنش‌های ژئوپلیتیکی در خاورمیانه، به‌ویژه میان ایران و اسرائیل، موجب اختلالات عملیاتی و بازتنظیم‌های گسترده در بازار جهانی قیر شده است، حتی در شرایطی که به زیرساخت‌های پالایشی آسیبی وارد نشده است. پیامدهای کلیدی شامل تأخیر در ارسال، تغییر مسیر صادرات و رفتار محتاطانه در معاملات بوده است. مناطقی چون خاورمیانه، آفریقا و بخشی از اروپا بیشترین تأثیر را پذیرفته‌اند. هرچند آتش‌بس موقت تا حدی ثبات ایجاد کرده، اما فعالان بازار همچنان در حال بررسی منابع جایگزین برای کاهش ریسک‌های ناشی از شوک‌های ژئوپلیتیکی آینده هستند.
