به گزارش دنیای نفت و قیر، در هفته دوم دسامبر سال ۲۰۲۵، بازار جهانی نفت مجموعهای از تغییرات قیمتی، نوسانهای معاملاتی و بازبینیهای تحلیلی را تجربه کرد که درکنار یکدیگر، روند شکلگیری قیمت قیر را در چندین منطقه مهم تحت تأثیر قرار دادند. اگرچه تغییرات قیمت نفت در پایان سال موضوعی معمول است، اما الگویی که در این هفته مشاهده شد برای فعالان بازار اهمیت ویژهای داشت، زیرا همزمان با افزایش برنامهریزیهای عمرانی برای سال ۲۰۲۶ و آغاز چرخه تهیه قیر در بسیاری از کشورها رخ داد. به همین دلیل، حتی تغییرات جزئی در قیمت نفت نیز برای پالایشگاههایی که قیر تولید میکنند و پیمانکارانی که در حال برآورد هزینههای پروژههای آینده بودند، اهمیت بیشتری پیدا کرد.
در ابتدای هفته، قیمت نفت با قدری عقبنشینی روبهرو شد. گزارشهای منتشرشده نشان میداد که معاملهگران در حال ارزیابی دوباره ریسکهای ژئوپلیتیک هفتههای گذشته بودند؛ ریسکهایی که در اواخر نوامبر و ابتدای دسامبر موجب افزایش قیمتها شده بود. تعدیل در این انتظارات باعث شد قیمت نفت برنت با اندکی کاهش معامله شود و نفت خام آمریکا نیز مسیر مشابهی را طی کند. این کاهش چندان شدید نبود، اما نشانهای از تغییر لحن بازار به سمت احتیاط بیشتر محسوب میشد. برای بازار قیر، این افت اولیه قیمتها میتوانست نویددهنده کاهش هزینه خوراک برای پالایشگاهها باشد، زیرا میان تغییرات قیمت نفت و روند قیمتگذاری قیر معمولاً یک فاصله زمانی وجود دارد و افت بهای نفت اغلب در دوره بعدی بر بهای قیر اثر میگذارد.
با این حال، در میانه هفته وضعیت تغییر کرد و قیمت نفت دوباره تقویت شد. برخی گزارشها نشان میداد که محدودیتهای عرضه همچنان پابرجاست و مانع از ادامه کاهش قیمت میشود. اختلالهای ناخواسته در برخی مناطق تولید، کندی جابهجاییهای دریایی بهدلیل شرایط فصلی و همچنین تنظیمات عرضه توسط چند صادرکننده بزرگ، موجب شد ذخایر جهانی در سطحی نزدیک به پایینِ محدوده معمول فصلی باقی بماند. همین عامل اجازه نداد افت قیمتها ادامه پیدا کند. این مرحله از بازار برای تولیدکنندگان قیر مهم بود، زیرا پالایشگاهها در چنین وضعیتی با دقت بیشتری درباره حجم تولید قیر تصمیم میگیرند. هنگامی که قیمت نفت بدون نظم و با نوسان بالا حرکت میکند، امکان دارد پالایشگاهها سهم بیشتری از نفت ورودی را به محصولات پرفروشتر اختصاص دهند و مقدار کمتری برای تولید قیر باقی بگذارند.
در روزهای پایانی هفته، قیمت نفت دوباره افزایش یافت. چند گزارش نشان میداد که برخی نگرانیهای امنیتی در حوزه انرژی و نیز بهبود شاخصهای تقاضا در بخشهایی از آسیا از عوامل محرک این روند بودند. نرخ کرایه نفتکشها نیز اندکی افزایش پیدا کرد که بهطور غیرمستقیم نشان میداد جابهجایی نفت خام همچنان در سطح قابلقبولی جریان دارد. برای بازار قیر، این تغییر مجدد جهت قیمت نفت نشان داد که کاهش اولیه قیمت نمیتواند مبنای قابل اعتمادی برای پیشبینی روند هزینه خوراک باشد. پالایشگاههایی که قصد داشتند در صورت تداوم کاهش قیمت نفت، قیر بیشتری در برنامه تولید خود قرار دهند، اکنون مجبور بودند برنامههای خود را بازبینی کنند، زیرا افزایش مجدد قیمت نفت هزینه تولید قیر را بالا نگه میداشت.
در بازارهایی که وابستگی زیادی به نفتهای سنگین دارند، این تحولات بیش از سایر مناطق محسوس بود. تولید قیر از نظر اقتصادی به تفاوت قیمت بین نفتهای سبک و سنگین وابسته است. هنگامی که قیمت نفت سنگین نسبت به نفت سبک افت بیشتری داشته باشد، تولید قیر سودآورتر میشود. اما اخیرا گزارشهایی منتشر شد که نشان میداد اختلاف قیمت بین نفت سبک و سنگین در برخی معاملات فیزیکی اندکی کاهش یافته است. کاهش این اختلاف به این معنا بود که بازده تولید قیر ممکن است کمتر شود و پالایشگاهها دلیل کمتری برای افزایش حجم تولید قیر داشته باشند. این موضوع در نهایت عرضه قیر را در برخی بازارها محدود کرد و باعث شد قیمتها در سطح بالاتری باقی بمانند.
در سوی تقاضا نیز عوامل مؤثری وجود داشت. در چند کشور که پروژههای عمرانی در آنها وضعیت فعالتری دارد، سازمانهای متولی اجرای طرحهای راهسازی در حال آمادهسازی مناقصات سال ۲۰۲۶ بودند. این نهادها با دقت فراوان روند قیمت قیر را دنبال میکنند، زیرا تغییرات قیمتی میتواند بودجه پروژهها را تحت تأثیر قرار دهد. نوسانهای نفت در هفته دوم دسامبر، این نگرانی را ایجاد کرد که ممکن است قیمت قیر در ابتدای سال ۲۰۲۶ افزایش یابد. این تصور میتواند تولیدکنندگان و انبارداران قیر را به سمت تعیین قیمتهای بالاتر و برنامهریزی محتاطانهتر سوق دهد.
در آسیا، که بزرگترین ظرفیت پالایشی مختص فرآورش نفتهای سنگین و ترش را دارد، چند گزارش نشان میداد که نرخ فعالیت پالایشگاهها اندکی افزایش یافته است. اگرچه این موضوع میتواند نشانهای مثبت برای تولید قیر باشد، اما افزایش مجدد قیمت نفت در اواخر هفته احتمال افزایش تولید قیر را محدود کرد. هنگامی که قیمت نفت بالا میرود، پالایشگاهها انگیزه بیشتری برای تولید سوختها و فرآوردههای سبکتر دارند، زیرا این محصولات در زمان افزایش قیمت نفت حاشیه سود بیشتری ایجاد میکنند. این تغییر در رفتار تولیدی پالایشگاهها در نهایت اثر قابلتوجهی بر عرضه قیر در بازارهای آسیایی خواهد داشت.
در خاورمیانه، که تولیدکنندگان قیر نقش عمدهای در تأمین نیاز کشورهای آفریقایی و آسیایی دارند، روند قیمت نفت در هفته دوم دسامبر توجه گستردهای را برانگیخت. در این مناطق، پایین بودن قیمت نفت معمولاً به توانایی تولیدکنندگان برای ارائه قیر با نرخهای رقابتی کمک میکند. اما افزایش دوباره قیمت نفت در اواسط هفته شرایط را دشوارتر کرد و برخی صادرکنندگان قیمتهای پیشنهادی خود را نسبت به هفته قبل افزایش دادند. این روند برای کشورهای واردکننده قیر، بهویژه بازارهایی که بهسرعت در حال رشد هستند، نشانهای بود از اینکه ممکن است هزینه قیر در ابتدای سال آینده با افزایش بیشتری مواجه شود.
در اروپا، وضعیت متفاوتی مشاهده شد. هرچند تغییرات قیمت نفت در این منطقه نسبتاً محدود بود، اما ساختار پالایشگاهی اروپا باعث شد اثر تغییرات قیمت نفت بر تولید قیر ملموستر شود. پالایشگاههایی که همچنان بخشی از تولید خود را به قیر اختصاص میدهند، حساسیت زیادی به نوسانهای قیمت نفت دارند، زیرا سودآوری قیر به قیمت باقیمانده سنگین وابسته است. افزایش قیمت نفت در پایان هفته نگرانیهایی درباره هزینه تولید قیر ایجاد کرد و برخی خریداران اروپایی نسبت به توانایی خود برای ذخیرهسازی قیر در دوره زمستانی دچار تردید شدند.
در آمریکای شمالی نیز گزارشهایی منتشر شد که نشان میداد سطح ذخایر نفتی ایالات متحده نوسانهایی داشته است. این تغییرات هرچند بهتنهایی تأثیر مستقیمی بر قیمت قیر ندارند، اما بر پیشبینی پالایشگاهها از حاشیه سود آینده اثر میگذارند. پالایشگاههایی که دارای واحدهای ککسازی هستند، بسته به تغییرات قیمت نفت و پیشبینی سودآوری هر گروه از محصولات، نسبت تولید قیر را بالا یا پایین میبرند. بنابراین، افزایش قیمت نفت در پایان هفته باعث شد برخی از این پالایشگاهها دیدگاه محافظهکارانهتری درباره تولید قیر اتخاذ کنند.
عامل دیگری که در این هفته در شکلگیری قیمت قیر نقش داشت، هزینههای حملونقل دریایی بود. گزارشها نشان داد که نرخ کرایه نفتکشها و تانکرهای حامل فرآوردههای سنگین با افزایش جزئی روبهرو شده است. این افزایش هزینه، هرچند کوچک، میتواند قیمت تمامشده نفت ورودی به پالایشگاهها و بهتبع آن بهای قیر را افزایش دهد.
در سطح کلان اقتصادی، انتشار برخی دادههای مثبت درباره رشد صنعتی در چند کشور نیز از دلایلی بود که چشمانداز تقاضای نفت و بهدنبال آن تقاضای قیر را تقویت کرد. با توجه به این دادهها، بازار انتظار داشت که مصرف سوختها و مواد عمرانی در ابتدای سال ۲۰۲۶ افزایش یابد، و این موضوع احتمال افزایش قیمت قیر را بیشتر کرد.
در پایان هفته، تحلیلگران به این جمعبندی رسیدند که نوسانهای قیمت نفت، حتی اگر محدود باشند، اثر قابلتوجهی بر بازار قیر دارند، زیرا قیر مستقیماً از باقیمانده نفت خام تولید میشود و تغییرات قیمت نفت میتواند ارزش باقیمانده سنگین را بهصورت نامنظم تغییر دهد. الگوی مشاهدهشده در این هفته نشان داد که کاهش اولیه قیمت نفت نتوانست پایدار باقی بماند و افزایش مجدد قیمتها باعث شد انتظار برای رشد قیمت قیر در بازارهای مختلف تقویت شود. در شرایطی که بسیاری از کشورها پروژههای عمرانی بزرگی را برای سال ۲۰۲۶ برنامهریزی کردهاند، حتی نشانههای کوچک از افزایش قیمت میتواند بر زمانبندی مناقصات، بودجهبندی پروژهها و برنامهریزی ذخیرهسازی تأثیر مستقیم بگذارد.
جمعبندی هفته دوم دسامبر این بود که بازار قیر در حال ورود به دورهای است که در آن هر تغییر در قیمت نفت، حتی اگر محدود باشد، میتواند اثر قابلتوجهی بر مسیر هزینهها داشته باشد. ادامه روند صعودی نفت یا حتی حفظ قیمتهای بالا میتواند قیمت قیر را در سطحی بالاتر تثبیت کند. بنابراین، فعالان صنعت قیر، از پالایشگاهها تا پیمانکاران راهسازی، این هفته را بهعنوان نشانهای از افزایش حساسیت بازار نسبت به تحولات نفتی تلقی کردند؛ حساسیتی که احتمالاً در ابتدای سال ۲۰۲۶ نیز ادامه خواهد داشت.
