دنیای نفت و قیر:
توسعه زیرساخت‌ها، موتور محرک رشد بازار قیر
بازار جهانی قیر که در سال ۲۰۲۳ ارزشی معادل ۱۱۲.۶۰ میلیارد دلار داشت، پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ به ۱۴۳.۸۴ میلیارد دلار برسد و با نرخ رشد سالانه مرکب (CAGR) 3.56 درصد گسترش یابد. این رشد عمدتاً به دلیل افزایش سرمایه‌گذاری‌ها در پروژه‌های زیرساختی و تقاضای فزاینده برای ساخت و ساز جاده‌ای در سراسر جهان است.
عوامل کلیدی تأثیرگذار بر رشد بازار
افزایش چشمگیر پروژه‌های عمرانی، به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه، موجب افزایش تقاضا برای قیر شده است. دولت‌ها سرمایه‌گذاری‌های کلانی را به ساخت و نگهداری جاده‌ها اختصاص داده‌اند تا رشد اقتصادی را تقویت کرده و سیستم‌های حمل‌ونقل را بهبود بخشند. از آنجایی که قیر به‌عنوان یک ماده چسباننده در آسفالت نقش کلیدی دارد، وجود آن برای ایجاد سطح جاده‌های بادوام ضروری است.
علاوه بر بخش حمل‌ونقل، صنعت ساخت‌وساز، به‌ویژه در بخش عایق‌بندی پشت‌بام‌ها، به یکی از مصرف‌کنندگان عمده قیر تبدیل شده است. استفاده از غشاهای قیری در عایق‌کاری به دلیل مقاومت بالای آن‌ها در برابر شرایط محیطی بسیار رایج است و این ماده را به گزینه‌ای ایده‌آل برای محافظت از ساختمان‌ها تبدیل کرده است. علاوه بر این، کاربردهای گسترده قیر در تولید چسب‌ها و درزگیرها نیز به رشد بازار آن کمک کرده است.
پیشرفت‌های فناورانه منجر به توسعه انواع قیر اصلاح‌شده با عملکرد بهبودیافته شده است. این نوآوری‌ها برای کاربردهای خاص صنعتی و راه‌سازی طراحی شده‌اند و مقاومت بیشتری در برابر تغییرات دمایی و تنش‌های مکانیکی ارائه می‌دهند. این پیشرفت‌ها نه‌تنها به رشد بازار کمک می‌کند بلکه نیازهای متغیر بخش ساخت‌وساز را نیز برآورده می‌سازد.
دسته‌بندی بازار قیر
بازار قیر بر اساس نوع محصول، کاربرد و منطقه جغرافیایی تقسیم‌بندی می‌شود.
• انواع محصولات: این بازار شامل قیر نفوذی، قیر اکسیدشده، قیر اصلاح‌شده با پلیمر (PMB) و امولسیون‌های قیری است. در میان این محصولات، قیر نفوذی بیشترین سهم بازار را دارد، زیرا به‌طور گسترده در ساخت جاده‌ها استفاده می‌شود. با این حال، قیر اصلاح‌شده با پلیمر به دلیل ویژگی‌های بهبودیافته، به‌ویژه در شرایط پرترافیک و تحت تنش بالا، محبوبیت بیشتری پیدا کرده است.
• کاربردها: قیر عمدتاً در ساخت جاده‌ها، عایق‌بندی، تولید چسب و عایق‌حرارتی استفاده می‌شود. توسعه زیرساخت‌ها همچنان محرک اصلی رشد در بخش راه‌سازی است، در حالی که بازار عایق‌بندی نیز، به‌ویژه در مناطق شهری که محافظت از ساختمان‌ها اهمیت بیشتری دارد، در حال گسترش است.
• روندهای منطقه‌ای: منطقه آسیا-اقیانوسیه در صدر بازار قرار دارد و این امر به دلیل شهرنشینی سریع و پروژه‌های عمرانی گسترده در کشورهایی مانند چین و هند است. پس از آن، آمریکای شمالی و اروپا قرار دارند که سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجهی در توسعه و نگهداری راه‌ها انجام داده‌اند.
تحلیل بازار در سطح کشورها
• ایالات متحده: بازار قیر در آمریکا تحت تأثیر برنامه‌های فدرالی برای نوسازی زیرساخت‌ها در حال رشد است. تمرکز بر بازسازی و ساخت بزرگراه‌ها و پل‌ها موجب افزایش تقاضا برای انواع باکیفیت قیر شده است. علاوه بر این، استفاده از مواد بازیافتی در تولید آسفالت به‌عنوان بخشی از اهداف زیست‌محیطی در حال گسترش است.
• آلمان: آلمان یکی از عوامل کلیدی بازار اروپا محسوب می‌شود و شبکه گسترده بزرگراه‌های آن نیاز مداوم به قیر برای روکش‌گذاری و تعمیرات دارد. همچنین، تمرکز این کشور بر ساختمان‌های کم‌مصرف موجب افزایش تقاضا برای محصولات قیری در عایق‌بندی پشت‌بام‌ها شده است، زیرا این مواد عایق‌کاری و دوام بالایی ارائه می‌دهند.
• چین: صنعتی‌سازی و شهرنشینی سریع در چین، تقاضای قابل‌توجهی برای قیر ایجاد کرده است. طرح بزرگراه ابریشم نوین (Belt and Road Initiative) باعث افزایش نیاز به قیر شده، زیرا پروژه‌های زیرساختی و مسیرهای تجاری جدیدی در حال احداث هستند. همچنین، رونق ساخت‌وساز در مناطق شهری، مصرف قیر را برای عایق‌بندی ساختمان‌ها افزایش داده است.
• هند: در هند، تقاضا برای قیر به دلیل اجرای پروژه‌های دولتی مانند طرح بهارت مالا که به دنبال توسعه شبکه‌های گسترده جاده‌ای است، به‌شدت در حال افزایش است. تلاش برای بهبود ارتباطات روستایی و توسعه زیرساخت‌های شهری، نیاز پایدار به قیر را تضمین می‌کند. علاوه بر این، استفاده از روش‌های مدرن راه‌سازی، کیفیت و ماندگاری جاده‌ها را افزایش داده و نقش قیر را در این بخش پررنگ‌تر کرده است.
• امارات متحده عربی: این کشور به دلیل اجرای پروژه‌های زیربنایی در سطح جهانی، از جمله ساخت جاده‌ها، فرودگاه‌ها و مجتمع‌های تجاری، به یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان قیر در خاورمیانه تبدیل شده است. شرایط آب‌و‌هوایی سخت این منطقه استفاده از قیر اصلاح‌شده با پلیمر را ضروری کرده است تا مقاومت بیشتری در برابر دمای بالا ایجاد کند و طول عمر آسفالت و سیستم‌های عایق‌بندی را افزایش دهد.
رقابت در بازار و تحولات صنعت
بازار قیر به دلیل حضور شرکت‌های بزرگ، رقابتی است. برخی از عوامل کلیدی این صنعت عبارتند از: اکسون‌موبیل، رویال داچ شل، بی‌پی، توتال‌انرژیز و شرکت ملی نفت چین (CNPC).
• اکسون‌موبیل در نوآوری‌های مرتبط با قیر پیشرو بوده و بر توسعه محصولاتی تمرکز دارد که نیازهای متنوع آب‌و‌هوایی و کاربردی را پوشش می‌دهند.
• رویال داچ شل طیف گسترده‌ای از محصولات قیری را برای ساخت جاده‌ها و استفاده‌های صنعتی عرضه می‌کند و از طریق زنجیره تأمین جهانی، دسترسی به محصولات باکیفیت را تضمین می‌کند.
• بی‌پی در تولید راهکارهای پایدار قیری گام‌های مهمی برداشته و با استفاده از مواد بازیافتی، به کاهش اثرات زیست‌محیطی کمک می‌کند.
• توتال‌انرژیز بر توسعه قیر اصلاح‌شده با پلیمر متمرکز است که عملکرد بالایی در برابر تنش و تغییرات دمایی دارد و برای پروژه‌های زیرساختی بادوام مناسب است.
• CNPC نقش مهمی در تأمین نیاز داخلی چین به قیر ایفا می‌کند و با رشد سریع زیرساخت‌های این کشور، تولید خود را متناسب با این تقاضا افزایش داده است.
روندهای اخیر بازار شامل ادغام و خریدهای استراتژیک شرکت‌ها برای گسترش سبد محصولات و نفوذ به بازارهای جدید است. همچنین، سرمایه‌گذاری در فناوری‌های پایدار مانند قیر زیستی در حال افزایش است تا با استانداردهای زیست‌محیطی جهانی هماهنگ شود و وابستگی به سوخت‌های فسیلی کاهش یابد.
نتیجه‌گیری
بازار جهانی قیر به دلیل سرمایه‌گذاری‌های گسترده در زیرساخت‌ها، پروژه‌های راه‌سازی، و افزایش تقاضا برای راهکارهای عایق‌بندی در صنعت ساختمان، در مسیر رشد مداوم قرار دارد. با افزایش شهرنشینی و تلاش‌های دولتی برای بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل، انتظار می‌رود که مصرف قیر در اقتصادهای بزرگی مانند آمریکا، آلمان، چین، هند و برزیل به‌طور قابل‌توجهی افزایش یابد.
