نشریه تخصصی صنعت قیر و عوامل وابسته

مجله WPB شماره ژانویه

شماره ژانویه مجله دنیای نفت و قیر

همکاران

افزایش وابستگی هند به واردات نفت خام و تأثیر زنجیره‌ای آن بر بازار قیر

بر اساس گزارش دنیای نفت و قیر، میزان وابستگی هند به واردات نفت خام به حدود ۸۸ درصد رسیده است؛ رقمی که یکی از بالاترین نرخ‌های وابستگی در سال‌های اخیر محسوب می‌شود. این افزایش وابستگی در شرایطی رخ داده که ریسک‌های جهانی عرضه انرژی، افزایش کرایه‌ حمل‌ونقل دریایی و کاهش تخفیف‌های نفتی روسیه هم‌زمان شدت گرفته‌اند.

شاخص‌های بین‌المللی نفت همچنان در سطوح بالا باقی مانده‌اند؛ به‌طوری که قیمت نفت برنت بالاتر از ۶۳ دلار در هر بشکه و WTI حدود ۵۸ دلار تثبیت شده است. این پایداری قیمت‌ها ناشی از محدودیت عرضه جهانی، تغییرات تولیدی ائتلاف اوپک‌پلاس و تشدید تنش‌های ژئوپلیتیکی است. در همین حال، نرخ حمل‌ونقل نفت توسط نفتکش‌های غول‌پیکر (VLCC) از ۱۹ دلار به ۲۳ دلار به ازای هر تُن افزایش یافته که حاشیه سود واردکنندگان را کاهش داده و فشار مضاعفی بر محصولات پالایشی از جمله قیر وارد کرده است.

در هند، قیمت قیر همچنان بالا مانده است و این امر بازتابی از افزایش هزینه‌های پالایش و لجستیک است. تحریم‌های بین‌المللی، افزایش هزینه حمل‌ونقل و کاهش ارزش روپیه هند از عوامل اصلی نوسان کوتاه‌مدت قیمت‌ها هستند. انواع متداول قیر مانند VG-10، VG-30 و VG-40 در سطح قیمتی نسبتاً ثابتی باقی مانده‌اند، در حالی که نوع بسته‌بندی‌شده آن‌ها همچنان با قیمت بالاتری نسبت به نوع فله‌ای معامله می‌شود.

پایداری قیمت قیر در هند نتیجه ترکیبی از عوامل خارجی و ساختاری است. از منظر خارجی، تحریم‌های اعمال‌شده بر روسیه و ایران جریان‌های تجاری سنتی را مختل کرده و دسترسی به نفت تخفیف‌دار را محدود ساخته است، در حالی که هزینه‌های حمل‌ونقل برای واردکنندگان افزایش یافته است. از سوی دیگر، تولید داخلی محدود نفت خام نیاز به واردات گران‌تر را تشدید کرده و حاشیه سود پالایشگاه‌ها را کاهش داده است.

در سطح جهانی، بازار انرژی به ‌شدت حساس به تغییرات ژئوپلیتیکی باقی مانده است. کاهش تدریجی عرضه نفت تخفیف‌دار روسیه و تردید نسبت به صادرات نفت ایران تحت تحریم‌های جدید، شرایطی را ایجاد کرده که واردکنندگان با افزایش هزینه‌ها و محدودیت منابع جایگزین مواجه‌اند. در نتیجه، پالایشگاه‌های بزرگ هند از جمله ری‌لاینس اینداستریز و نایارا انرژی احتمالاً با کاهش انعطاف‌پذیری سوددهی روبه‌رو خواهند شد، زیرا منابع جایگزین نفت، هزینه‌های حمل‌ونقل و بیمه بالاتری دارند.

بخش قیر که ارتباط نزدیکی با پروژه‌های زیرساختی و جاده‌سازی دارد، به‌شدت از این شرایط کلان اقتصادی تأثیر گرفته است. با توجه به اینکه قیر VG-30 همچنان پرمصرف‌ترین نوع در پروژه‌های راه‌سازی هند است، پالایشگاه‌ها و واردکنندگان ناچارند با نوسانات قیمتی شدیدی در بنادر بزرگ مانند کاندلا کنار بیایند؛ جایی که ارزش ذخایر بندری به‌شدت تحت تأثیر تغییرات نرخ حمل قرار دارد.

تحلیل‌گران پیش‌بینی می‌کنند که بازار نفت و قیر در آینده نزدیک همچنان نوسانی اما نسبتاً پایدار باقی بماند. مگر آنکه اوپک‌پلاس تولید خود را به‌طور قابل‌توجهی افزایش دهد یا محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها کاهش یابد؛ در غیر این صورت، انتظار می‌رود قیمت نفت برنت در بازه ۶۰ تا ۶۵ دلار در هر بشکه نوسان کند، با احتمال رشد بیشتر در صورت بروز تنش‌های ژئوپلیتیکی جدید.

در بلندمدت، افزایش وابستگی هند به واردات نفت خام یک آسیب‌پذیری اساسی در چشم‌انداز انرژی این کشور به شمار می‌رود؛ به‌طوری که هر تغییر در نرخ حمل‌ونقل، تحریم‌ها یا ارزش ارز خارجی، به‌سرعت در بازار داخلی قیر و فرآورده‌های نفتی انعکاس می‌یابد.