به گزارش دنیای نفت و قیر، بازار قیر مالزی در حال گذار از یک دوره تحول اساسی است که با موجی از سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی هدایت می‌شود. این روند در حال بازتعریف چشم‌انداز ساخت‌وساز کشور بوده و پرسش‌هایی مهم در مورد ظرفیت پالایشگاه‌های داخلی، وابستگی به واردات، و پایداری سیستم‌های تأمین در شرایط فشار مطرح می‌سازد. در حالی که تقاضا از روندهای تاریخی پیشی گرفته، کشور باید با چالش‌های لجستیکی و ساختاری مقابله کند تا از دسترسی پایدار به این ماده اطمینان حاصل شود.
توسعه زیرساختی، عامل شتاب‌دهنده به مصرف قیر
بزرگ‌ترین طرح توسعه زیرساختی تاریخ مالزی با بودجه‌ای حدود ۸۵ میلیارد رینگیت برای پروژه‌های چندبخشی، به‌ویژه در حوزه‌های حمل‌ونقل و توسعه شهری آغاز شده است. بخش قابل توجهی از این سرمایه‌گذاری به شبکه‌های جاده‌ای گسترده و آمادگی برای رویدادهای جهانی پیش‌رو اختصاص یافته است.
پروژه‌های مهمی که تقاضا را تقویت کرده‌اند عبارت‌اند از:
•ادامه ساخت بزرگراه پَن بورنئو
•تسریع پروژه جاده مرکزی (Central Spine Road)
•توسعه طرح جامع حمل‌ونقل کلان‌کوالالامپور
•زیرساخت‌های پشتیبان برای خط راه‌آهن ساحل شرقی (ECRL)
مقامات اعلام کرده‌اند که این دوره، فصل جدیدی در توسعه مالزی است؛ دوره‌ای که با افزایش اتصال و نوسازی، مصرف مصالح عمرانی را به سطوحی بی‌سابقه سوق داده است.
رشد بی‌سابقه در مصرف قیر
مصرف سالانه قیر مالزی که پیش‌تر بین ۶۵۰ تا ۷۰۰ هزار تن متریک بوده، اکنون پیش‌بینی می‌شود به ۸۰۰ تا ۸۵۰ هزار تن برسد. این افزایش تا ۲۲ درصدی، یکی از شدیدترین جهش‌های سالانه ثبت‌شده تاکنون محسوب می‌شود.
آمار سه‌ماهه نخست امسال نشان‌دهنده روند افزایشی پیوسته با رشد دو رقمی ماه‌به‌ماه است. در صورت ادامه این روند، تقاضای واقعی حتی ممکن است از خوشبینانه‌ترین پیش‌بینی‌ها نیز فراتر رود.
محدودیت‌های ظرفیت پالایش و شکاف عرضه
سه پالایشگاه اصلی کشور که توسط Petron، Petronas و Shell اداره می‌شوند، مجموعاً ظرفیت نظری حدود ۵۴۰ هزار تن در سال دارند. با این حال، به‌دلیل محدودیت‌های عملیاتی، تولید واقعی معمولاً بین ۴۶۰ تا ۴۸۵ هزار تن باقی می‌ماند.
این فاصله بین عرضه و تقاضا باعث ایجاد کمبودی حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰ هزار تن می‌شود؛ شکافی که باید از طریق افزایش بهره‌وری تولید، تنوع‌بخشی به واردات، و احتمالاً توسعه ظرفیت پالایشگاه‌ها جبران شود.
وابستگی به واردات و رقابت منطقه‌ای
برای پوشش این شکاف، مالزی به طور سنتی به واردات قیر از کشورهای همسایه متکی بوده است. تأمین‌کنندگان اصلی عبارت‌اند از:
•سنگاپور – تولیدکننده قیر باکیفیت و اصلاح‌شده
•اندونزی – تأمین‌کننده اصلی گریدهای استاندارد
•تایلند – عرضه‌کننده انواع گریدها با ظرفیت صادراتی رو به رشد
اما هم‌زمانی افزایش فعالیت‌های زیرساختی در سراسر جنوب‌شرق آسیا فشار مضاعفی بر زنجیره‌های تأمین منطقه‌ای وارد کرده است. سیاست‌های اولویت‌دهی صادرات در کشورهایی مانند اندونزی و ظرفیت مازاد محدود در سنگاپور، مالزی را وادار به جستجوی منابع دورتر همچون خاورمیانه و استرالیا کرده‌اند—اگرچه این منابع هزینه‌های لجستیکی بالاتر و زمان تحویل طولانی‌تری دارند.
محدودیت‌های لجستیکی و چالش‌های کیفی
ماهیت خاص قیر در حمل‌ونقل و نگهداری—از جمله نیاز به حرارت—پیچیدگی‌هایی را به زنجیره تأمین می‌افزاید. محدودیت ظرفیت حمل‌ونقل حرارتی، زیرساخت‌های ناقص ترمینال‌ها در مناطق کلیدی، و مشکلات هماهنگی در تحویل نهایی به پروژه‌های دورافتاده، از جمله چالش‌های اصلی‌اند.
هم‌زمان، پروژه‌های جدید زیرساختی نیازمند قیر با کیفیت بالاتر و مقاومت بیشتر در برابر سایش، پیرشدگی، و شرایط آب‌وهوایی شدید هستند. تأمین این گریدها نیازمند فرمولاسیون خاص و تولیدات اصلاح‌شده است که فشار بیشتری بر زنجیره‌های تأمین وارد می‌کند.
نوسانات بازار و افزایش قیمت‌ها
عدم تعادل بین تقاضای فزاینده و عرضه محدود منجر به افزایش قابل‌توجه قیمت‌ها شده است—افزایشی بین ۱۵ تا ۱۸ درصد از ابتدای سال، که بیشترین رشد مربوط به گریدهای ممتاز و اصلاح‌شده است. این نوسانات برنامه‌ریزی مالی پروژه‌ها را دشوار کرده و بسیاری از توسعه‌دهندگان را به انعقاد قراردادهای بلندمدت سوق داده است.
راهبردهای پاسخ به بحران
مالزی با اتخاذ رویکردهای کوتاه‌مدت و بلندمدت در حال واکنش به این بحران است:
تقویت پالایش داخلی:
•ارتقاء ظرفیت پالایشگاه‌های Petron در Port Dickson و Petronas در Melaka
•ساخت پالایشگاه تخصصی قیر در ایالت Johor
بازنگری در استراتژی واردات:
•توسعه پایانه‌های وارداتی
•ایجاد روابط تجاری جدید
•تشکیل ذخایر استراتژیک
نوآوری فناورانه:
•استفاده از قیر اصلاح‌شده با پلیمر و آسفالت گرم
•افزایش استفاده از مصالح بازیافتی (RAP)
•بررسی افزودنی‌های زیستی
سازگاری بخشی با محدودیت‌های عرضه
پروژه‌های بزرگراهی:
با برنامه‌ریزی فازبندی‌شده، خرید زودهنگام و مشخصات عملکردی انعطاف‌پذیر، مشکلات تأمین را کاهش می‌دهند.
پروژه‌های شهری و شهرداری:
با استفاده از خریدهای تعاونی و طراحی‌های جایگزین روسازی، جدول زمان‌بندی را حفظ می‌کنند.
کاربردهای صنعتی و تخصصی:
با اصلاح فرمول‌ها، بهبود بهره‌وری و استفاده از مصالح جایگزین، سازگاری یافته‌اند.
پایداری و پیامدهای زیست‌محیطی
رشد صنعت قیر با توجه بیشتر به اثرات زیست‌محیطی همراه است. فعالان صنعت به طور فزاینده‌ای بر بهره‌وری انرژی، کاهش آلایندگی، و استفاده از مواد بازیافتی و زیستی تمرکز کرده‌اند. قوانین نوظهور در زمینه محدودیت آلایندگی، ارزیابی چرخه عمر و ترکیب مواد، تولیدکنندگان را به سمت رویکردهای پایدارتر سوق می‌دهد.
چشم‌انداز و توصیه‌ها به صنعت
در کوتاه‌مدت، شرایط محدود عرضه و قیمت‌های بالا احتمالاً ادامه خواهند داشت. احتمال می‌رود پروژه‌های استراتژیک در اولویت قرار گیرند و پروژه‌های کوچک‌تر با انعطاف‌پذیری در برنامه‌ریزی و منابع، خود را تطبیق دهند.
در میان‌مدت، ارتقاء ظرفیت تولید داخلی، گسترش گزینه‌های وارداتی، و بلوغ روابط تأمین، فشارها را کاهش خواهد داد—هرچند توازن بازار احتمالاً در سطوح قیمتی بالاتری نسبت به سال‌های گذشته برقرار می‌شود.
توصیه‌ها به ذی‌نفعان کلیدی:
•توسعه‌دهندگان پروژه: تأمین زودهنگام، انعطاف در برنامه‌ریزی و مشخصات، و انبارسازی در صورت امکان
•تولیدکنندگان و واردکنندگان: تمرکز بر بهره‌وری، گسترش ذخیره‌سازی، تنوع‌بخشی به منابع، و یکپارچه‌سازی لجستیک
•مقامات دولتی: هماهنگی در زمان‌بندی پروژه‌ها، تسهیل واردات، مشوق‌های ارتقاء ظرفیت، و ترویج فناوری‌های جایگزین
نتیجه‌گیری: تلاش‌های هماهنگ برای حفظ رشد
توسعه سریع زیرساخت‌ها در مالزی فرصت‌ها و چالش‌هایی را برای بازار قیر به همراه دارد. در حالی که زنجیره تأمین فعلی با محدودیت‌هایی مواجه است، تلاش‌های هماهنگ صنعت و حمایت راهبردی دولت می‌تواند شکاف بین تقاضا و ظرفیت را پر کند.
با سرمایه‌گذاری در زیرساخت، پذیرش نوآوری، و همکاری بیشتر بین بخشی، مالزی در مسیر تحقق اهداف توسعه ملی خود قرار گرفته و می‌تواند اکوسیستم تأمین قیر تاب‌آور و آینده‌نگری را ایجاد کند.
این گزارش بازتابی از شرایط کنونی و روندهای پیش‌بینی‌شده بازار قیر مالزی است. به ذی‌نفعان توصیه می‌شود نسبت به مقررات، سیاست‌ها و تحولات بین‌المللی در حال تغییر که ممکن است بر عرضه و قیمت‌گذاری اثرگذار باشند، هوشیار باقی بمانند.
